سکرتێروو ئەی ئێن پی ئای فابریزیۆ دێ سانکتیز واتش، "یۆبییەی ئەورووپای، پەشتی بە دیموکراسی و مافەکاو ئینسانی ببەسۆ نییەن، بەڵکوم یۆبییەێوی ئەورووپای هەن، پەشتقایما بە ئابوری، سەرباروو گرد چێوێ پەی ماڵای ئا تەوژمە سیاوەیە تارێخیێوی کۆشیای دژە فاشیستیش هەن.
جە ورچنیەی پەرلەمانوو ئەوروپاینە بەینوو ٦-٩و حوزەیرانینە دا فرەو وەڵاتاو ئەورووپاینە پارتە ڕاسگێرە تندڕەوەکێ پەشتیوانیی فرەشا بەدەس ئارد، حەرچندە پارتوو گەلوو ئەوروپای، کە بە پاو ئەنجامە دمایینەکاو ورچنییەی پێسەو پارتێوی ڕاسگێری ناوەند و پلێ وێش مپارێزۆ، بەڵام سەرکەوتوی وەرەچەموو ڕاسگێرە تندڕەوەکا وەڵاتاو پیسە فەرەنسا، ئەڵمانیا و ئیتالیاینە نیگەرانییش بارەو ئایندەو یۆبییەی ئەورووپایوە ساز کەردەن.
'سیاسەتەکاو یۆبییەی ئەورووپای بیێنێ مایێ قەوەتبییەی ڕاسگێرە تندڕەوەکا'
بارەو ئا بابەتەیوە سکرتێری گردینوو کۆمەڵەی نیشتمانیی پارتیزانیی ئیتالیای (ئەی ئێن پی ئای) فابریزیۆ دی سانکتیز قەوەتبییەی ڕاسگێرە توندڕەوەکاش پەی چند خاڵیو گێڵناوە و واتش: "یوەم سەبەب ئانەنە کە ئەورووپانە تا مێ هەلومەرجوو ژیوای سەختتەر و دژوارتەر بۆ. حکومەت بە شێوێوی ئاسایی قورسایی هەڵبژاردن جەدەس مدۆ و ڕاسگێرە تندڕەوەکان بە گردی لاو وەرهەڵێسکارەکاوە پێکێ مەیا، دەنگی تازە بەدەسمارا. پارتە ڕاسگێرە تندڕەوەکێ جگە جە پورتوگال، دانیمارگ، فینلەندا و سویدی قەوەتێ مبانە. بەتایبەتی فەڕەنسانە. کێشەی سەرەکی ئینا ئیتالیا و فەڕەنسانە. ئەڵمانیانە ئەگەرچی پا راددە دەنگشا زیادش نەکەردەبۆ، بەڵام دماو سۆسیال دیموکراتەکاوە بیێنێ بە دووەم حیزب.
دووەم هۆکار، ئێمە ویرێ مکەرمێوە کە سیاسەتەکاو ناتۆی سەروو ئەورووپایوە کاریگەریییشا سەروو ئی دۆخەیوە هەن. وەختێو بابەتەکە ئایندەو یۆبییەی ئەورووپاین، ناتۆ بۆ بە قۆرتێوی گەورە. چونکوم ناتۆ یۆبییەی ئەورووپای ناچار مکەرۆ سەدەنە ٢ێ واریاتوو وێش پەی بواروو چەکی و سەروازی تەرخان بکەرۆ. پەی نموونەی ئانە پەی ئیتالیای ژمارە و بڕێوی فرەن. ئینەیچە بارگرانیێوی فرەن و تەوەرکریان، کە چند ساڵی دماتەرەنە ئا بارگرانییە بۆ بە مایێ ماڵاییۆیرەی کۆمەڵایەتی ئیتالیانە. ئا دۆخە ئەڵمانیایچەنە دەرەنجامی دژوارش مێ شۆنیەرە، کە دلێشنە پارتوو سۆسیال دیموکراتی چەندین ملیار دۆلارێش پەی بواروو سانای چەکی تەرخان کەردەن.
گردوو ئینیشا پەی ئایندەو ئەورووپای فاڕیاێوە تەسناکێنێ جە پارێزنای ژیوگەی زیاتەر، چەک هەن. ئەنجامەکاو ورچنیەی بڕێ تەروو ئەورووپای بەرەو ڕاسگێڵنی مبەرا. ورچنیەی وەڵیوەختەو فەڕەنسای مانێوی گەورێش هەنە. تەسەور مکریۆ، کە دماو ئا ورچنیەیاوە فاڕیای گەورە بێ ئاراوە.
'ڕاسگێرە تندڕەوەکێ ئیسفادە جە ناڕەزایەتییە کۆمەڵایەتییەکا ورمگێرانە'
فابریزیۆ دی سانکتیز ئانەش وست ڕووە، کە ڕاسگێرە تندڕەوەکێ سەروو نیگەرانی و ناڕەزایەتییەکا دلێ گلێرگەی مژیوانە و واتش، "واوەی غەڵەت نییەن، کە ئینسان بواچۆئەورووپا بە سیاسەتەکاو وێش هامکاریی قەوەتبییەی ڕاسگێرە تندڕەوەکا مکەرۆ، گردوو سیاسەتەکاو باجی و سیاسیی لیبراڵی، بەرش موزۆ کە گردوو ئا بەهایا دماو جەنگی دووەموو جیهانی ئامێنی ئاراوە، یانێ کۆشیای گەلا دژوو فاشیزمی و فاشیزمی نازی و وەعدەکاو سەفەربەری پەی گردوو گەلی و دۆستایەتیی بەینوو نەتەوە جەویرکریایەکا.
ئیساتێ ئێمە بەتایبەتی پانیشتوو ئیتالیاینە، ئیسپانیانە و فرەو وەڵاتای تەرینە ڕووەبەڕووێ دۆخێوی گەورەی بێهەرمانیی بیێنمێوە. فەڕەنسا و ئەڵمانیایچنە کێشێ گەورێ ئابووری هەنێ. پاسە بەرمگنۆنە، کە ئەورووپا بە سیاسەتوو جەنگی و پڕچەککەردەی پەی بەرژەوەندیی دەسچنا وێش رێکوستەن. بەڵام نمەبۆ هۆش بشۆوە، کە ڕاسگێرە تندڕەوەکێ نمەتاوانێ کێشەکاو ئەرەمەرزنای، پەروەردە و تەندروستی چارەسەر بکەرا.
'داراو تارێخێوەنمێ کە متاومێ ئی دۆخەیە بفاڕمێ'
فابریزیۆ دی سانکتێز واتش، کە ئادێ ساعیبوو کەرستە و تارێخێوەنێ، کە ئا مەیل و تەوژمە سیاوەیە سەروو ئەورووپایوە بماڵا و واتش، "نیمەو دەنگدەرا ئەورووپانە دەنگشا نەدان. ئا دۆخێوا یاگێ نیگەرانیین. ئیتالیانە پەی ئەوەڵ جارییا نزیکەو نیمەو ئانیشا مافوو دەنگدایشا بییەن نەدانشا، ئینەیچە بێمتمانەیی وەراوەر بە سیاسەتی نیشانە مدۆنە.
پا جۆرە دیارا ئانە کە ئەوروپانە سیاسەت مکەرۆ ئەنجومەنوو ئەوروپایا، کە فرە دیموکراتیک نییەن. بەڵام ئارۆ بێگومان دەرفەتوو ئانەیما هەن، کە واوەی بیمێوە ساعیبێ چەمداری، واوەی سیاسەتی دژە-فاشیزمی و وەشگوزەرانیی گەلا دەس پەنە بکەرمێوە، چەنی گەلە بندەسا یۆگێرتەیێوی هەقەتین ساز بکەرمێ.
'مشۆم ئەورووپا نەک هەر سیاسەتی دلێیش بەڵکوم سیاسەتوو بەریچش بفاڕیۆ'
بەتایبەتی ویرێ جە گەلوو کوردی مکەرووە، سەروو دۆخوو عەبدوڵا ئۆجالانی کە بییەن بە هێما، فشارێوی تند بکریۆنە سەروو تورکیای. ئارۆ ئێمە نمەزانمێ بەڕێز ئۆجالان مژیوۆ یا نا. چندین ساڵێن بنەیانە و پارێزنەراش نەدیەن، کە ئینە ئەشکەنجێوی گەردوونییا کە ئێمە نمەتاومێن وەراوەرش بێدەنگێ بیمێ. تا زانیاری بارەو عەبدوڵا ئۆجالانیوە بەس بێ و بتاویۆ مافە مرۆییەکاش بەکاربارۆ، ئێمە درێژە بە کۆشیا مدەیمێ، ئەورووپا نەک هەر سیاسەتوو دلێ وێش، بەڵکوم مشۆم سیاسەتی میاننەتەوەییش ڕاو هامکاریکەردەی جمیەرەکاو ئازادی و ئا گەلاوە لاو ڕژێمە دیکتاتۆرەکاوە مچەوسنیاوە، بفاڕیۆ. بەدڵنیاییوە ئەورووپا پەنەوازییش بە فاڕیایا".
سبەینێ: گۆشەگیری ئیمڕاڵی
