ئەندامەو کۆردیناسیۆنو پاژکی ئایتەن دێرسیمە جە بەرنامێوە تایبەتی مەدیا خەبەر تیڤینە هۆرسەنگنایش پەی گۆشەگیری سەرو ڕابەر ئاپۆی، ئەرەکۆشای جە دژو گۆشەگیری و ٢٥و نۆۋومبەری ڕۆو جەهانیی وەرەنگاربیەیۆ تنوتیژی دژو ژەنا کەرڎ.

جە سەرەتاو قسەکاشەنە ئایتەن دێرسیمە بە ڕێز و پنەزانایۆ یاڎو گەشمەرڎاش کەرڎۆ و واتش: "گۆشەگیری سەرو ڕابەریما بە فشار و ئەشکەنجۆ بەردەوامە. بێگومان جە دەرەنجامو ئەرەکۆشایماوە دەسەڵاتداری ناچار بە ڕا پنەدای بە چەمپنەکۆتەی چنی بنەیانەی کریا. پۊکەی سڵامو ڕابەر ئاپۆیما هۆرگێرت. ڕابەر ئاپۆ جوابو مشتومڕو هێزەکاو حکومەتی و دەسەڵاتداریش داوە. پېسە تەڤگەریما پی جۆرە سڵامەکەو ڕابەر ئاپۆی هۆرسەنگنمۍ: ڕاوەبەردەی ئەرەکۆشای بە پاو سڵامەکەی، یاونای گرڎو بەشەکا گلێرگەی و ژەنا پەی ئاستو هۆشمەڼی. ۋەروئانەی ڕابەر ئاپۆ تەڤگەرو ژەناش وەشکەرڎ و ئی ئەرەکۆشایشە ڕاوەبەر کەرڎ. ئی پشگیریەشە بەردەوامە، حوجگیز جە ڕوانگەکاش نەبڕیانەرە. دلۍ ئاژەی فرە سەختەنە ویرش جە ژەنۍ کەردۆ و گرڎ کاتێ جە ئەرەکۆشاینە بۍ پەی ئانەی ژەنی هەنگامە هۆرگێرا."

ئایتەن دێرسیمە ئانەش وست ڕووە، فەلسەفەو ڕابەر ئاپۆی بی بە دەرچێوە پەی گێڵاکا ژەنۍ پەی ئازادی، کە ئیتر سیستەمو سەرمایەداریچ نمەتاوۆ ۋەردەمشەنە ۋێش ڕاگێرۆ و واتش: "ڕابەرایەتی جە ۋەرا ۋەرو مۆدێرنێتەی سەرمایەدارینە مۆدێرنێتەو کۆنفیدراڵیزمیش خوڵقنا. هەرپۆکەی گەرەکشانە دەنگو ڕابەریما کپ بکەرا و نازا بیاوۆ بە گەلا. سەرنجەکاش قەڎەغە مکەرا. پەی ئەرەبڕیەیش جە تەڤگەری، ڕێکوستەی و جەنگاوەرا پی جۆرە فشارش سەر وەشمکەرا. جە ئیساتێنە حکومەت و دەسەڵاتداری دڎانشا بە بیەو گۆشەگیریرە نیان و واتشا، 'گۆشەگیری هەن، مشۆم هۆرگیریۆ'. بێگومان ئی دڎانیای پۆرەیە دەرەنجامو ئەرەکۆشاین. پۊکەی ڕابەرایەتی واتش، 'مرۆڤێوە ئازادەنا' پۊکەی دڎانشا بە بیەو گۆشەگیریرە نیا، دەسەڵاتداری ئینەش پېسە خاسێوە نیشانە دا. ئینە نزیکایەتیێوە فاشیستانەن، نکۆڵێکەردەیا. بەڵام ئەرەکۆشای ڕابەریما و گەلیما ناچارش کەرد کە دڎان بە گۆشەگیرییرە بنیا. پېسە جەنگاوەراو ڕابەرایەتی و پېسە هەمڕایا ڕابەرایەتی بە تەمامی چینەی یاوێنمێنە و پەی دلێنەبەردەی تەمامەتی گۆشەگیری ئەرەکۆشمۍ. هەرچڼە نەیاوێنمۍ بە ئاستو پەنەوازی بەڵام بی بە یاگۍ تەرسەو ئاڎیشا. ئانەی گەرەکشانە جە ئیسەنە سەپنانەش چێشا؟.

ئەشکەنجەو سەرو ڕابەرایەتی ئاسایی نییا'

گۆشەگیری بە تەمامەتی سیستەمو ئەشکەنجێوە فرەلایەنا. ئەشکەنجەو نکۆڵیکەردەی، فشار و تنوتیژییا. پا مەعنۍ بە تەمامی جە مافەکاش و جە بەری بڕیان. ئانەی گەرەکشانە تەنیا گێرتەو ڕابەرایەتیا. چونکی ڕابەرایەتی سیستەمو سەرمایەداریش پوچکەردۆ پۆکەی ئنە هجومش سەرا. ئینەیچ ئەشکەنجێ ئاسایی نییا. ڕووەو ئەرەکۆشایما گرڎ کاتێ جە ڕابەرایەتیا، چونکی تەڤگەرو ڕابەرایەتین. وەرو ئانەی تەڤگەرو گردو گلێرکەی و ژەنان، جە گردو جەهانینە خاوەنداریش ۋنە مکریۆ، بێگومان ئینە خاوەندارییێ ئاسایی نیا. پۆکەی ئیسە ئاوەزیەتو پیاسالاری مۆدێرنێتەی سەرمایەداری نمەتاوۆ دلیۍگلێرگەینە خاوەنو قەراردای بۆنە، گلێرگەکی هەوڵمڎا ڕاو ڕزگاری وێشا بێزاوە. تەڤگەرو کوردی و ژەنا ڕێوگارۍ ئی ڕێنی و هۆشمەنڎی، ئەزموون و بییەیما دەسوستەن. بەرەوە ئازادی هەنگامە منییەیمۍ. فەلسەفەو ڕابەرایەتی فەلسەفەو ئازادییا و نمەتاویۆ ئاستەنگ کریۆ. بەڵێ گۆشەگیری هەن بەڵام گۆشەگیری نمەتاوۆ سەرکۆتە بۆ."

'گۆشەگیری بەردەواما'

ئایتەن دێرسیمە دەسنیشانش کەرد کە گۆشەگیری سەرو ڕابەر ئاپۆی بەردەواما، پۆکەی پەنەوازا ئەرەکۆشای پەی ماڕاو گۆشەگیری بەردەوام بۆ و بە ئاماژەدای بە پەیامەکەو ڕابەر ئاپۆی ڕۆشنشکەردۆ ڕابەر ئاپۆ چارەسەرو گردو پەرسەکان بەڵام ویستو دۆڵەتی تەنیا گەمێوەن و دەسو نکۆڵێکەردەی و هجوم کەردەین.

'تنوتیژی سەرو ژەنۍ سیاسی و ئایدۆلۆژییا'

ئایتەن دێرسیمە ئاماژەش پانەی دا کە گۆشەگیری سەرو ئایدۆلۆجیا، فکر و فەلسەفەو ڕابەر ئاپۆی مسەپیۆ، تنوتیژی و فشارو سەرو ژەنایچ پەی ئینەی گێڵۆوە چونکی فەلسەفەو ئازادی ژەنان و گرڎو هیواکا ژەناش سەر هۆرچنیان، پۊکەی تنوتیژی سەرو ژەنۍ  سیاسی و ئایدۆلۆژییا و واتش: "جە ئیساتێنە جە جەهانەنە دلۍ تەڤگەرو ژەنانە جموجوڵی جدی هەن، کەم تا فرە هەوڵمڎریۆ کۆنفیدارڵیزمو ژەنۍ ئەرەمەرزیۆ. جە ٨و ئادارینە ئینەما پېسە نمونەی دی. جە سەرهۆردایەکا دژ بە تنوتیژی دژ بەژەنانە دیما. جە ٢٥و نۆۋەمبەری ڕۆو جەهانیی وەرەنگاربیەیۆ تنوتیژی دژ بە ژەنا ئینەی موینمۍ. جە گرڎ ڕوێوە بە وەرفراوانی ئی ویستەو ژەنا موینمۍ. مۆدێرنێتەو سەرمایەداری سەرو قڕکەردەی ژەنا و گلێرگەی ئەرەمەرزیان. ئانەی بە نامۍ ئازادییوە پێشکەشش مکەرۆ فرە مەترسیڎارا. ئانەی پێشکەشو ژەناش مکەرۆ ورەتەی جەسەو ۋێشانە. ڕابەرایەتی چی بارۆ ماچۆ، 'پەی هەر بەشێوە قیمەتێوە دیاری کریان، ژەنی مکەرۆ بە ئامرازێوە ڕێکلامی' بە ڕوانگێوە ئۆریانتالست، ۋەرکۆتوو مېیامینی فیوداڵا، دماکۆتەن، ۋەرنیشت بڕۍ دیموکراتیکا. بەڵام چێوی ترسناک ئانەنە. فیودالیزم دماکۆتەییا، بنەیانەی فیوداڵ، فرە دما کۆتەن. بەڵام مۆدێرنێتەی سەرمایەداری وەڵۍ کۆتە نیا؛ ئاڎیچ فرە مەترسیڎارا و بە پارچەکەردەی دمایش پنەمارۆ. گرڎ ڕێوە پەی ژەنا مکەرۆوە بەڵام جە ۋەرا ۋەرەنە مشۆم ژەنی پارێزنەرۍ سیستەمی با.

ئەرەکۆشای مافەکاو ژەنا ئەرەکۆشاین پەی دادپەروەری، ئازادی و یەکسانی. عەیامێوەن ئینۍ چی ئەرەکۆشاینە. پەی مافو هۆرچنیەی و دەنگدای عەیامێوەن ئەرەکۆشان. پەی ئینەیچ قوربانی فرەش دان.

لیبراڵیزم چێوۍ پی جۆرەنە؛ تۆ مافت گەرەکا، بەڵام من بە پاو داواکێت مافت مڎۆو پنە و ئانەی مڎۆوت پنە ڕازیبە پنەش. هەروێش ماف نمەڎۆ بەڵکم چنە هۆرگێرتەیۆن. ئازادی نمەڎریۆ، پەی مافیچ چێوۍ پی جۆرەنە."

ئایتەن دێرسیمە ئەرەیاۋناش کولتووری دیموکراسی بەماناو ئانەی مۍ کە گەل بە ئیراڎە و فکرو ۋێشۆ سیستەمو ڕاوەبەری ۋێش ئەرەمەرزنۆ و واتش: "هەرپۊکەی مشۆم ئاوەزیەتو پیای و هۆشمەڼی تاریخیش فرە عال پێناسە بکریۆ و بشناسیۆوە و ئینسان نەگنۆ دامیشاوە. جە ئۆروپانە، جە گرڎو کیشوەرەکا ۋەرنیشتینە تنوتیژیێوە فرە ۋەرا ۋەر بە ژەنا مکریۆ. ژەنی کوشتەی هەن، ڕیکلامکەردەی بە جەسەو ژەنێوە هەن. بەکارئاوردەی ژەنۍ جە فیلم و سینەماکانە هەن. تنوتیژی پیایا سەرو ژەنۍ هەن. بەڵی ئانەی جە ۋەرکۆتەنە پەی ژەنا بە ڕەوا موینیۆ مەردەی ژەنان، حەقکەردەیۆن."

ئایتەن دێرسیمە جە بەردەوامینە باسش چانەی کەرڎ ژەنی مشۆم بەپاو فکری تاریخیشا هۆشمەڼی ۋێش خوڵقنۆ و واتش: "ۋۍ بیەی فکر و هۆشمەندییا. ۋۍ بە ڕێکوستەین. مشۆم بەڕێکوستەی هێزو پارێزنای خوڵقیۆنە. جەنگی جەهانی یەرەم نکۆڵی و ئایدۆلۆجیاو لیبراڵی بەروزۆ و جەنگو پارادیمی ڕاوەبەر مکەرۆ. ئەر ژەنی ڕێکوستەی ۋێش نەمەرزنۆرە نمەتاوۆ ۋەردەمو سیستەمو سەرمایەدارینە بەردەوام بۆ. بەردەوامبیەیش بە ماناو خوڵقنای ۋێپارێزنایشا. لایەنو ۋێپارێزنای چەکڎارانەی هەن، بێ چەک هەن، سیستەمو دیموکراتیکی هەن. هەرپۆکەی ڕابەرایەتی جە ۋەرا ۋەرو ڕەگەزپەرسینە ژنۆلۆژیش ئەرەمەرزنا. زانستو پارچە کەردەی هەن. تەماشەکەردەیۍ پۆزیتیڤیستیانە هەن؛ لتش بکەرە، بەرەش ڕاوە و ۋێت ژیۋایش بکەرە. بێگومان سەرنجو ژنۆلۆژی سەرنجو ژەنێن. پی جۆرە ژەنی هۆشمەندی ژەنبیەی و تاریخو هەزاران ساڵەو ۋێش نیشانە مڎۆ، کە نکۆڵیش ۋنەکریۆ. ۋەرفراوان و قوڵا، بەڵام جە ڕوو جەوهەریوە ئینەن. ئینە مژارێوە فرە فراوانا. هۆرسەنگنای ۋەرفراوانو ژنۆلۆژی هەن؛ گۆڤار بەرکریۆ. کتێبۍ ئەوەکۆڵیای هەنۍ. جە تەمامو جەهانینە ژنۆلۆژی بیەن بە سەرچەمەو ئیسفاڎە چنە هۆرگێرتەی، جە گرڎو دنیێنە وەڵا بیەنۆ. سەرنجەکۍ ژەنێنۍ. ژنۆلۆژی جە ۋەرا ۋەرو ڕەگەزپەرسینە زانستو ژەنێن."

ئایتەن دێرسیمە دەسنیشانش کەرڎ کە مشۆم ژەنی ۋێشا بەرێکوستەی و زانای بکەرا و واتش، "مشۆم ۋێشا ملکەچۍ هیچ دماکۆتەی و تنوتیژیێوە نەکەرا. مشۆم ژەنی دلۍ گرڎ هەلومەرجێوەنە ۋێشا پارێزنا، میکانیزمو ۋێشا پەی پارێزنای ساز بکەرا و قەوەتش بکەرا. ئێمە دەس جە خاوەنداریکەردەی سروشتی هۆرنمەگێرمۍ، تەماشەکەردەی ئیکۆلۆژیکی ژیۋگەیی و سروشتییا. ئانەی ئێمە خوڵقنۆ و پاسە مکەرۆ کە بە شێوێوە ئازاد ویر بکەرمێوە سروشت و ژیۋگەن، بیەیما بەڼا بە بە بیەو ژیۋگەیۆ".

ئایتەن دێرسیمە ئانەش وست ڕووە کە گرڎو وڵاتانە تنوتیژی ۋەرا ۋەر بە ژەنا مکریۆ و واتش، " ئێرانەنە سیاسەتو جە قەنارەدای هەن. پەنجا ساڵێن ئەرەکۆشایما بە فەلسەفێوە ملۆڕاوە. یۆ چا شۆنا زیاتەر جە گرڎ شۆنۍ تەری شۆڕبیەنۆ دلۍ گلێرگەی ۋەرکۆتوو کوردەسانیا، ئێرانا. جەهانی گرڎ بە زۋانی کوردی ۋێنیشاندایشا کەرڎ. بە 'ژەنی، ژیۋای، ئازادی' ڕاپیمایشا کەرڎ. ئینە شۆڕشێوەن. سەدەو ٢١ سەدەو شۆرشو ژەنێن؛ پېسە جمېیەرو ژەنۍ ئازاڎۍ ئێمە ئینایمۍ دلۍ ئی شۆڕشەینە. شۆڕش ملۆڕاوە. شۆڕش چێشا؟ زانایی کەردەی ژیۋاین، ۋۍ ڕێکوستەیا، ژیۋای کۆمەڵایەتیبیەیا بە پاو پیمەرەکا ئازادییا. شۆڕش بەردەوام پەنەوازیش بە تازەبیەیۆین. شۆڕش وزەن، خوڵقنەرو ژیۋاین. کولتورو دیموکراتیکا. ژەنا جەهانی، تەرەفڎارا دیموکراسی، ئاشتی، دژبەرا تنوتیژی، ئەشکەنجەی و ستەمی مشۆم بە فەلسەفەو ژەنۍ، ژیۋای، ئازادی هەنگامە بنیا. نەک هەر هەنگامە بنیا، بەڵکم مشۆم ئا هەنگامێشا فاڕا پەی رێکوستەبیەی. پېسە ژەنا ئێمە هەر وڵاتێنە بیمۍ، مشۆم درک بە هەمان ئاوەزی بکەرمۍ. ئێمە ڕێوگارا ڕاو فەلسەفەو ئازادینمۍ. ژەنۍ، ژیۋای، ئازادی فەلسەفێوە ئازادیا. هەرپۆکەی مشۊم گرڎ ڕوێما بۆ بە رۆو ئەرەکۆشای. دیاریکەردەی ڕوێوە گرنگا، ماناڎارا. ئا ڕووە بە بەخشای قوربانیا وەش بیەن، بەڵام مشۆم ئێمە ئەرەکۆشایما تەنیا بە ڕوێوە سنووردار نەکەرمۍ. ئێمە فشار وزمۍ سەرو ئاوەزیەتو پیای. ئێمە پیای هەژمونگەرای دلێنەبەرمۍ.

هەر کە پیا دەسش پەی تنوتیژی بەرڎ، ئێمە ئا دەسەیە ۋەرا ۋەر بە ۋێش گێڵنمێوە و بە ۋێپارێزنای جوابش مڎەیمۍ. ئێمە بە پیایا ماچمۍ، 'تۆ ساحیبو من نیەنی، من ۋێم ساحیبو ۋێمەنا، من بە بیەو ۋێمۆ بوونە'. 'من هینەو تۆ نیەنا'. هەس کەردەی ژەنا بە یۆترینی، هەستو ژەنبیەیا؛ ئانەیچ هەمڕاین. ئانە ئەندێشەو ژەنبیەین. پېسە ژەنا ئێمە ۋێما پا جۆرە رێکوزمۍ، تا ئاوەزو پیای چنەش بتەرسۆ.

'ژەنی مشۆم تەمامو ژیوایشا بکەرۊ بە ئەرەکۆشای"

ئەگەر ژەنی تەمامو ژیوایشا نەفاڕا پەی ئەرەکۆشای جە گرد یاگێ و گرد ڕوێ رووبەڕوو تنوتیژی باوە. نکۆڵیکەردەو تنوتیژی، بەنەبیەی نیایرەی تنوتیژییا، بە ڕسمی نەشناساو ئیراڎەی تنوتیژییا. جە ئاستێ گرنگەنە ئێمە ئانەما هۆرتەگنا و ناستما. ئیسە سیستەمو هامسەرۆکایەتیما هەن، سیستمو وێڕاوەبەریما هەن. سیستمو کۆنفیدڕالی دیموکراتیکو ژەناما هەن، پارتو ژەنا وهێزو وێپارێزنای ژەناما هەن. بیەو گردو ئینیشا بە ماناو بەگوڕکەردەو ئەرەکۆشایمانە.

هەڵای مەشگو پیای گەرەکشا وێش جە گرد یاگێنە سەپنۆنە. مشۆم جە کوردەسانەنە تنوتیژی وەراوەر بە ژەنا نەمەنۆ. کورد بە ئەرەکۆشای ئازادیی ٥٠ ساڵە زانابییەی و بیۍ خاوەنو وێشا. ڕابەرایەتی بەردەوام واچی، 'ئەگەر جە مەنتیقێنە ژەنۍ کوشیو، پاسە هەست کەرە ئا کەسە وێتەنی'. هەست و هوشیاری ژەنێ پی جۆرەنە. هەر ژەنێ کوردی، هەر ژەنێ هەر یاگێنە بۆ مشۆم گرد ڕوێ کەرۆ بە ڕۆو ئەرەکۆشای. ئەگەر نەتاومی بییەو وێما جە گرد یاگێنە فاڕمۍ پەی مڎرامانی بەقوەتی، فاڕمێش پەی رێکوزیێوە بەقوەتی و وێما زانا نەکەرمی، ئا کاتە ئێمە مەتاومی ئاوەزو پیای، مۆدێرنیتەی سەرمایەداری ماڕمۍ. ئێمە ئەرەکۆشای و مڎرامانو وێما تەنیا جە ڕوێنە کوڵ نەکەرمێ. ئەگەر ژەنی وێشا بە ڕێکوزتەی بکەرا، ئا کۆمکوژیە ریشەکێش مکەرا. ئەگەر ژەنی گلێری باوە، پیێ نمەتاوا یاوا پانەی. بە وەشی و وەشەویسیۆ کە سەدەو ٢١ ی کەرمۍ سەدەو شۆڕشو ژەنێ، هەنگامە بنیەیمۍ".