دەستەى بەڕێوەبەریی کۆنگرەی گەلی میزۆپۆتامیا بە بۆنەى ١٠٥هەمین ساڵیادی کۆمەڵکوژیی سەیفۆ رایگەیاند "دەوڵەتى کۆماری تورکیا بە توندی ئیدانە دەکەین، کە پلانی بۆ کۆمەڵکوژییەکە دانا و جێبەجێی کرد، بەڵام بە ئامادە نییە بە یەک وشەش دان بەو کۆمەڵکوژییەکەدا بنێت".
دەستەى بەڕێوەبەری کۆنگرەى گەلانی میزپۆتۆتامیا بە بۆنەى ١٠٥هەمین ساڵیادی کۆمەڵکوژیی سوریانی – ئاشورییەکان ناسراو بە سەیفۆ راگەیاندراوێکى بڵاوکردەوە و تیایدا هاتووە، ئیمپراتۆریای عوسمانی گەلانی مەسیحی و خۆجێی ناوچەى ئەنادۆڵ و میزۆپۆتامیای کۆمەڵکوژکرد.
لە راگەیاندراوەکەدا ئەوەش هاتووە "لەو کۆمەڵکوژییەدا ١ ملیۆن و ٥٠٠ هەزار ئەرمەنی و ٥٠٠ هەزار ئاشووری – سوریانی کۆمەڵکوژکران. سەدان هەزار کەسیش بە زۆر کران بە مسوڵمان و لەسەر ماڵ و حاڵی خۆیان بە زۆر دەرکران و بەسەرتاسەری جیهاندا بڵاوکرانەوە. کۆمەڵەى ئیتحاد و تەرەقی، تەشکیلاتی مەخسوسە و سوارەکانى حەمیدی، کە زۆربەیان لە خێڵە دواکەوتووەکانى کورد پێکهاتبوون، تاوانی دژ بە مرۆڤایەتییان ئەنجامداوە".
لە راگەیاندراوەکەدا باسی ئەوەشکراوە "عەقڵییەتى دەوڵەتى کۆماری تورکیا بەردەوامیدانە بە کۆمەڵکوژیی ١٠٥ ساڵ لەوە پێش و بە هەمان عەقڵییەتەوە بەڕێوەدەچێت. سەرۆک کۆمار کە سیمبولی ئەو دەوڵەتەیە هێشتا بە گەلانی نامسوڵمان دەڵێت 'گاور'، کە ئەوەش کێشەیەکى گەورەیە لە عەقڵییەتدا. خەڵک لە گۆڕەپانەکان کۆدەکاتەوە و لە تەلەفزیۆنەوە بۆ خەڵک باسی یەک نەتەوە، یەک وڵات، یەک دەوڵەت و یەک زمان دەکات. بەو جەماوەرە دەڵێت، جگە لە تورک کەسی تر بوونی نییە. ئەوەش یانی نکۆڵیکردن بەردەوامیی هەیە.
دەوڵەتى کۆماری تورکیا لە کاتی ساڵیادی کۆمەڵکوژییەکەدا دەڵێت، دەبێت مرۆڤ ئەو بابەتە بۆ مێژوونووسانی ئەو بوارە بەجێبهێڵێت، ئەوە کاری مێژووناسانە. مێژووناس تەنها ئەو کەسان نین، کە مێژوو دەنووسنەوە، بەڵکو ئەوانەی بە کردەوە لە دۆخەکەدا ژیاون گەورەترین مێژووناسان. لەناو ئاشووری – سوریانییەکاندا سەدان شایەتحاڵی ئەو کۆمەڵکوژییە هەن. سەد ساڵە باسی ئەو کۆمەڵکوژی و ئەو ئازارە دەکەن، کە پێوەی دەناڵن. دەبێت دەوڵەتى کۆماری تورکیا لەگەڵ ئەو کەسانەدا گفتوگۆ و چاوپێکەوتن ئەنجام بدات، کە بەو ئازارانەوە ژیاون. بەبێ دەستپێکردنی ئەو دیالۆگە و رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ ساڵی ١٩١٥دا، بەبێ داننان بەو کۆمەڵکوژییەدا و داواى لێبوردن لە قوربانیانی ئەرمەن و ئاشوور – سوریانی و گەلانی تر، بەبێ گەڕانەوەی پەرستگە و کڵێسەکان، گوند، کەشیشخانە، خوێندنگە و ماڵ و موڵکەکانیان ئەو برینە ساڕێژ نابێت و لە گۆڕەپانی نێونەتەوەیی هەمیشە دەبێتە بەڵا بەسەر سەری تورکیاوە.
لە ١٠٥هەمین ساڵیادی کۆمەڵکوژیی سەیفۆ دا، ئێمە دەوڵەتی کۆماری تورکیا بە توندی ئیدانە دەکەین، کە پلانی بۆ ئەو کۆمەڵکوژییە دانا و جێبەجێی کرد، بەڵام تەنانەت ئامادە نییە 'گوایە' بە یەک وشەش دان بەو کۆمەڵکوژییەدا بنێت و قبوڵی کات.
ئێمە بە رای گشتیی جیهانی رادەگەیەنین، تاوەکو ئەو کۆمەڵکوژییە دانی پیدا نەنرێت و قبوڵ نەکرێت، بەردەوام دەبین لە تێکۆشانەکەمان لە دژی ئەو دەوڵەتە نەژادپەرەستە".
ژ.ت
