پەدەکە وەڵۍ قڕکەردەی ٢٠١٤و سەرو ئێزیدییەکانە شەنگالەنە دەسەڵاتداربۍ، بەشێوە جە سیاسەتوو پەدەکەی شەنگالەنە بریتیبۍ جە دووروستەیۆ گلېرگەو ئێزیدی و گەلوو عەرەبی جە یۊترینی، حەرپاسە وەشکەردەی ناکۆکی جە بەینشانە. پەی ئانەی پەرچەکردار جە تەرەفوو گەلوو عەرەبیوە وەش بۆ، جە نوقتەکا وشکناینە کێشە پەی گەلوو عەرەبی وەشکەرۍ و نازۍ بە ئاسانی پڕاوە پەی دلۍ شەنگالی. مەراموو پەدەکەیچ چی سیاسەتەیشەنە پەی ئانەی بۍ قینی و توڕەی گەلوو عەرەبی سەرو ئێزیدییەکاوە وەش بۆ. ئاکاموو ئی سیاسەتە پیسەو پەدەکەی جە قڕکەردەی ٢٠١٤و سەرو گلېرگەو ئێزیدینە بەرکۊت و ناکۆکی بەینوو گەلوو عەرەبی و گلېرگەو ئێزیدی قوڵتەر بیۆ. بەڵام دماو ئانەی ویرۆکەو نەتەوەی دیموکراتیکی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی جە مەنتیقەکەنە وەڵا بیۆ و پەرەش پنە دریا، ئی ناکۆکی و قینۍ بەینوو گرڎوو پېکئامایەکا شەنگالی بڕەماوە و گرڎوو پێکئامایەکا هەرێمەکەی چېروو چەترەو ۋېڕاوەبەری خۆسەری شەنگالینە بیۍ بە یەک دەنگ.

' سیاسەتی یووەم و عێراقی، نیایرەو سیاجی تەلی بۍ'

چی ماوا دماینەینە ئیجارە دەوڵەتو عێراقی فشارەکېش سەرو گەلی عەرەبی زیاڎۍ کەردێنۍ، بە تایبەت سەرو ئا ڕێکوزیا و کەسا کە ئینۍ دلۍ سیستموو خۆسەرینە. هۊرکوای سەرو یانا، گېرتەی سەرمەشقا و ڕیش چەرمەکا گەلوو عەرەبی پېسە سیاسەتوو ئەرەبڕیەیشا جە سیستموو ۋېڕاوەبەری خۆسەری شەنگالی ملۊڕاوە. چی ڕووانگۆ هامسەرۆکەو ئەنجومەنوو خۆسەری دیموکراتیکی شەنگالی جیهانە جەلۆ جە ئاژانسیماوە ئی سیاسەتۍ عێراقیش هۊرسەنگنۍ و واتش: "جە ٢٠٠٣پەی ٢٠١٤ پەدەکە گرڎوو ڕێبازەکا دووڕووی و ناکۆکی بەینوو گلېرگەو ئێزیدی و گەلوو عەرەبینە وەشکەرد، جە ئیساتێچەنە عێراق هەمان سیاسەتی ڕاوەبەر مکەرۆ."

جیهانە ئاماژەش پانەی دا هەنگامەی یووەمەو ئی سیاسەتەیە نیایرەو سیاجی تەلین جە بەینوو دەگایەکا گلېرگەو ئێزیدی و گەلوو عەرەبینە و پی جۊرە بەردەوامە بیە: "نیایرەو سیاجی تەلی یۆبۍ جە خاڵەکا پەیماننامەو ٩و تشرینی یووەمی، بەڵام ئیرادەو گەلەکەیما ئی پلانېشە پوچەکەردۆ و کاریگەریش سەرو گەلی وەش نەکەرد. جە ئیساتێنە گەرەکشانە بە گېرتەی و ئەشکەنجەو گەلوو عەرەبی ئا پلانا وەڵۍ بوزا. گێرتەی ئەبو سەغری ئەنداموو دەسەی ڕاوەبەری خۆسەری شەنگالی جە ٢٨و گوڵانینە ئینا چوارچێوەو ئی پلانېنە. عێراق گەرەکشا جە کەسایەتی ئەبو سەغرینە گەلوو عەرەبی تەرسنۊنە و جە ڕاوەبەری خۆسەرییشا دوورۍ بوزۊوە."

'جەنگەوانەکۍ عەرەبی و ئێزیدی پێوەرە گەشمەرڎۍ بیۍ'

جیهانە ئانەش یاڎ ئاوردۆ کە دماو قڕکەردەی ٢٠١٤ینە شەنگال بە دەسوو جەنگەوانا یەبەشەی و یەژەشەی جە دەسوو داعشینە ڕزگارکریا و واتش: "گەلوو عەرەبی چانەی یاوانە کە هێزێوە هەن پاریزنۊشا و خاوەنداریشا ۋنەمکەرۆ. ئارۊنە بەسەڎان جەنگەوانۍ جە پێکئاماو عەرەبی دلۍ یەبەشەی و یەژەشەینە هەنۍ. بەسەڎان جەنگەوانۍ عەرەبۍ هامشانوو جەنگەوانا ئێزیدی جە ۋەرا ۋەروو داعشینە گژیۍ و گەشمەرڎۍ بیۍ. مادام ئێمە جە ۋن بەخشایۆ تێکەڵۍ یۊترینی بیەیمۍ، ئانە ئینایمۍ سەرو یەک فکر و یەک ئامانجی، دووژمنېوە هامبەشما هەن. حیچ کەسێ نمەتاوۆ واڵە و برایەتی بەینیما بشېونۆ."

'ڕاوەبەری خۆسەری خاوەنداری جە ئەبو سەغری مکەرۆ'

جیحانە جە دما دمایی قسەکاشەنە ئاشکراش کەرد کە ماوەو ٢٠ ڕووان ئەبو سەغر گیریان و ئینا چېروو ئەشکەنجەینە، حەرپاسە چا ڕووانگۆ باسش جە هەڵوێسوو ڕاوەبەری خۆسەری کەرد و واتش: "ئەبو سەغر جە ۋەرا ۋەر بە نا دادیەکا دادگاو عێراقی مرداوە و پا مەڵامەتەیچۆ گیریا، تا ئیساتۍ حیچ هەواڵېوە جە بارەشۆ نمەزانمۍ. تا ئیساتۍ نمەزانمۍ ئینا چ ئاژێوەنە. چڼین جارۍ داواکارییما پێشکەشکەردەن و پېسە ڕاوەبەری خۆسەری پارێزنەرما پەی ئا دۆسیەیە تەرخانکەردەن. پېسە ڕاوەبەری خۆسەری ئانەی خواوەی مکەرمېوە کە بە حیچ کلوەجۍ دەسبەردارۍ ئەندامەکەو ۋێما مەبیمۍ هەتا ڕزگارش نەکەرمۍ."