خەتیب دیجلە: شەپۆلەکاو فکری ئاپۆیی جیهانەرە وەڵێ باوە

خەتیب دیجلە ئاماژەشپانەیە دا، کە گێرتەی و گۆشەگیری نمەتاوۆ ڕا جە وەڵابییەیوە ویرۆکەکاو ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان بگێرۆ و واتش: "ڕابەر ئۆجالان سیستموو سەرمایەداری ڕسوا مکەرۆ و چارەسەری یاگەدار پێشکەشوو گلێرگەکا مکەرۆ.

خەتیب دیجلە یۆ جە سەرمەشقەکاو هەڵمەتەو "ئازادیی پەی عەبدوڵا ئۆجالانی، چارەسەری سیاسی پەی پەرسەو کوردی"، سەبارەت بە ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی، کە ٢٥ ساڵێن زیندانوو دوورگەو ئیمرالیینە ئینا گۆشەگیریینە و ماوەو ٣٩ مانگان هیچ هەواڵێوەش نیارێ. هەرپاسە دیدارش چنی بنەیانە و پارێزنەرەکاش بێبەش کریان و ئینا گۆشەگیریێوی ڕەهانە لە ئیمرالیینە گیریان، ئینێ و سەرجەموو ئا بابەتا پەیوەندیدارێنێ بە ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانیوە ئیمرالینە و هەڵمەتەو ئازادی و زنجیرە چالاکییەکاو ١٥تا ٢٢حوزەیرانی  ٥٠ شاراو ئەورووپاینە قسێ و ورسەنگنایش کەردەن، کە  ئینێنێ:

"ڕابەر ئۆجالان سەرمایەداریی ڕیسوا مکەرۆ"

هەڵمەتەو ئازادیی ١٠و تەشرینوو یوەمییۆ بەردەوامەنە. ئێمە هەڵای باس جە پەرسەکاو پێسەو چەنی متاومێ ئی هەڵمەتێ فراوانتەرە بکەرمێ، چەنی بتاومێ زیاتەر وەروەڵاش بکەرمێ و هەوڵەکێما بەردەوامێنێ. پەوکای ویرۆکەو "ڕواو واتەواچی چەنی عەبدوڵا ئۆجالانی" ئینێ چی چوارچوەنە. بەڵام نەک حەر ئانە، پیلانگێڵنیی میاندەوڵەتی و دماتەر گۆشەگیریی سیستماتیک کە ئیمرالیینە مکریۆ، تەنیا دژوو ڕابەر ئۆجالانی پێسەو کەسایەتیێوی سیاسی و نوێنەری سیاسی گەلوو کوردی نییا. بەڵکوم ئی گۆشەگیرییە دژوو دەوروو ڕابەر ئۆجالانیچا، کە بە سەرمەشق و فەیلەسووفوو سۆسیالیزمی دیموکراتیکوو سەدەو ٢١ ئشناسییان. چونکوم ڕابەر ئۆجالان بە  وەڵێوستەی پارادایموو مۆدێرنیتەی دیموکراتیکی و سۆسیۆلۆژیاو ئازادیی، تیۆروو ئەڵتەرناتیڤوو مۆدێرنیتەی پەی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری پێشکەش مکەرۆ. یانێ بە ڕێککەوت نییەن، کە نویستەنش: "من بە قووڵی هاگادارنا کە جە کەسایەتیی مننە دژە سەرمایەداریێوی خاس حوکم و سزا مدریۆ". هەرپاسە ئینەیچە هۆکاری سەرەکیی ڕەهەندی میاندەوڵەتیی سیستموو ئیمپریالیزمی و بێدەنگیی بەردەواموو گلێرگەی و ئەرەمەرزیا میاندەوڵەتییەکان. ئا پارێزنامێ، کە ئیمرالیینە نویستێنێش، سیستموو سەرمایەدارییشا ئاشکرا کەرد و چارەسەری یاگەدارشا پەی گلێرگەی پێشکەش کەرد.

حەرچندە مەبەسوو سیستمی، گێرتەی و گۆشەگیری و دووروستەیوە  ویروو ئۆجالانییا گلێرگەنە، بەڵام "واتەواچ"ی ڕاستەوخۆ چەنی ڕابەر ئۆجالانی و چالاکا و ڕۆشنویراو جمیەرە کۆمەڵایەتییە جۆراوجۆرەکا  سەرانسەروو جیهانینە ئینا ئارانە. کاریگەریی پارێزنامەکاش و بهتایبەتی مانیفێستوو شارستانییەتوو دیموکراتیکی بەروزێ ئانەینێ که ویرۆکەکاو ڕابەر ئۆجەلانی زوۆن دیوارهکاو زیندانوو ئیمرالییشا ویەرنان و نمەتاویۆ ئیتر ویرۆکەکێش زیندانیێ بکریا. ڕوا واتەواچی کە بەینوو ١٥ پەی ٢٢ حوزەیرانینە مکریۆ، ئامانجش نیشانەدای کاریگەریی فەلسەفەی سیاسیی ئۆجالانیا. زیاتەر جە ٥٠ شارا و وەڵاتە جیاوازاوە چالاکییەکێ پەی تاووتۆکەردەی ویرۆکەکاو ئۆجالانی مکریانێ.  پەی نموونەی، وەڵاکەردەیوە کتێب، بابەتی پاڵپشتیکەردەی، وانایوەی گردین، کۆشکەو  وەڵاکەردەیوە زانیاری، نمایشی هونەری، شانۆ، سیمیناری پەروەردەیی و بابەتێ تەرێ مکریا.

تا ئیساتێ وەڵاتاو کینیا، کۆڵۆمبیا، فینلاند، سوید، فەرەنسا، ئاڵمانیا، کەتەلۆنیا، یۆنان، ئیتاڵیا، سویسرا، قوبرس، بەلجیکا، بەریتانیا، سلۆڤینیا و پۆڵەنداینە چالاکییەکێ پلانیشا پەی نریێنەرە. وەڵاتای تەریچنە چالاکییەکێ مکریانێ. ئی زنجیرە چالاکییێ لاو ڕێکوستەیە دیموکراسی، سۆسیالیستی، ئیکۆلۆژی، فێمینیستا و گرووپوو پەشتیوانی و وانیاراوە و ئەرەمەرزیا کوردییەکاوە ڕێکێ موزیانێ.

"وەراوەروو قەیرانەکانە، سەرۆک ئاپۆ وەڵێنیاروو چارەسەری کاریگەری پێشکەش مکەرۆ"

دیجلە ڕۆشنش مکەرۆەوە، کە یۆ جە ئامانجەکاو هەڵمەتەو ئازادی ئشناسنای پارادایموو گلێرگەی دیموکراتیک و ئیکۆلۆژییا، کە پەشتی بە ئازادیی ژەنا مبەسۆ بەروو کوردستانینە و واتش: "وەروو ئینەیە "ڕواو واتەواچی چەنی ئۆجالان"یچ متاوۆ بۆ بایسوو بەردەوامی و قووڵکەردەیۆ "ڕواو وانایوو ویرۆکەکاو ئۆجالانی" کە مانگەو کانوونوو دووەموو ٢٠٢٣ کریا. ئانە بەروزوو ئانەینە، کە جمیەر، ناوەند و ڕۆشنویرە جۆراوجۆرەکێ فەلسەفەی سیاسیی ڕابەر ئۆجالانیشا کەردەن بە ئامیانوو هەرمانەکاشا. چونکوم  قەیرانوو مۆدێرنیتی سەرمایەداری گرد یاگێونە هەن و بەردەوام قووڵتەر مبۆوە. بەڵام وەختێوەنە هێزە دیموکراسی و سۆسیالیستیەکێ چی قۆناغە هەستیارەنە ڕاچارەی پێویس نمەخولقنان، جمیەرە ڕاسلوێکێ و فاشیستەکێ - پێسە دمایین ورچنیەکاو پەرلەمانوو ئەوروپاینە دیما - تەرسەکاو گلێرگەی مقۆزانێوە و دەسش موزانە. ڕابەر ئۆجالان پەی ویەرنای قەیرانی تیۆری و پراکتیکی، ڕاچارەی تایبەت پێشکەش بە هێزە سۆسیالیستییەکا مکەرۆ. چا چوارچوەنە ڕابەر ئۆجالان ئاماژە پانەیە مکەرۆ کە سیستمی ئۆپۆزسیۆنی پێویسیش بە لوایۆپۆرەی  فیکری و ئەخلاقی و سیاسیی بنەڕەتیی هەن. شۆنیرەلوای و هەوڵێ مدریا پەی وەڵاکەردەیوە ئا پەرسا، کە ڕابەر ئۆجالان گرنگییش پەنە دێنێ و پێشکەشش کەردێنێ. بێگومان بواروو هەرمانەکامانە کەموکەسری هەن، بەڵام هەوڵێ مدەیمێ ویەرنمێش. ئێمە پێسە چەپ، سۆسیالیست، وەڵێکەوتەیواز، دیموکراتیک، جمیەرەکاو ژەنا و جمیەرە ئیکۆلۆژییەکا هەوڵێ مدەیمێ چارەسەرییەکا وەڵا بکەرمێوە.

"سێبەرەو ویرۆکەکاو ئاپۆی جیهانی مگێرۆوە"

دیجلە واتش، کە تەڤگەروو ئازادیی کوردستانی و بنیاتنەروو ئی شۆڕشەیە ئۆجالانا، بە مدرامان و سەرەوردای وێش دەوری سەرمەشق مگێڵنۆ جە پەرەپەنەدای مۆدێرنیتەی دیموکراتیکینە مەیدانی میاندەوڵەتیینە و واتش: " وەرنیشتنە ئا شۆڕشە کە سەرووبنەماو ویرۆکەو کۆنفیدرالیزمی دیموکراتیکی پەرەش سانان، جمیەرێوا کە پەشتیوانیی میاندەوڵەتییش دەس وستەن. سەردەمێوەنە وچییێ ' ئەورووپانە سێبەرێوە مگێڵۆ، سێبەرەو کۆمۆنیزمینە'، بەڵام ئارۆ ئا 'سێبەرێ هینەو ویرۆکەکاو ئاپۆینە جیهانەنە و مبۆ بە دیالێکتیکێوی یاگەدارە. کاریگەریی ئی سێبەرێ فرە زیاتەرەنە جە هێزوو ڕێکوستەی ئیساتێ وێش."

ئاخروو قسەکاشنە دیجلە واتش: "ئامانج چی هەڵمەتێ ئازادیی جەستەیی ڕابەر ئاپۆیا. پەوکای مشۆم بەردەوام چالاکیینە بیمێ. هامڕێکێما فرە خاس چالاکێنێ و ئانەیچە یاگێ دڵوەشییا. گەلەکەما گرنگیێوی فرە پی هەڵمەتێ مدۆنە و بەشدارییش دلێنە مکەرۆ. ئینە مشۆم زیاتەر وەرفراونتەرە بۆ. ڕاسیینە دماین نامەکانە پەی سی پی تی و ڕێکوزیایەکاو یۆبییەیی ئەورووپای لکەدریاو ئانەینێ، بانگەشەشا کەردەن و پنەوازا ئی جۆرە هەوڵێ گرد یاگێوەنە و ئاستوو دلێچەنە بگنانێ وەڵێ. پەی نموونەی تەنانەت گردوو شار و شارەکڵەکانە پێویسا داوا جە ڕێکوستەیە ڕۆنامەوانی، حیزب و ڕێکوزیا ناحکومییەکا و جمیەرە کۆمەڵایەتییەکا بکریۆ و ئی هەڵمەتێ بۆ بە پەرسەو ڕۆو ئا ئەرەمەرزیایا. پێویسا گرد کوردێو پێسە دیپلۆماتکارێوی هەرمانە بکەرۆ تا سەرکەوتێ بیمێ. گردوو وەڵاتپارێزنا، ئانێ کە کۆنفیدرالیزمی دیموکراتیکنە شارەزێنێ، مشۆم چالاکانە ورسووڕیا. پەنەوازا پارێزننامەکێ بە شێوێوی وەرفراوان بونیانێوە، بدریاینێ بە لایەنە پەیوەندیدارەکا، سەروو ئا بنەمێ ڕێکوستەی پەرە بسانۆ.