هاوپەیمانی ١٨٨ لە بەغدادی پایتەختی عێراق لە دژی هەمواری یاسای باری کەسی کە لە پەڕلەمانی عێراق ڕۆژی ٢١ی کانوونی دووەم هەموارکرایەوە، کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانییان ئەنجامدا و بە خوێندنەوەی بەیاننامەیەک ڕوانگە و هەڵوێستی ناڕەزایەتی خۆیان لە دژی هەموارکردنەوەی یاسای باری کەسی ڕاگەیاند.

لە بەیاننامەكەدا تیشك خرایە سەر كاردانەوەكانی دوای تێپەڕاندنی هەموواری یاسای باری كەسی ژمارە ١٨٨ساڵی ١٩٥٩، كە لە دانیشتنی كە لە ٢٠ی ئەم مانگەی پەرلەمان دەنگی لەسەر درا، پەرلەمان ئەم كۆبوونەوەی بەشێوەیەكی سەیر ئەنجامدا، كە هیچ پەیوەندییەكی بە پەیڕەوی پەرلەمان و سیستمی ناوخۆ و دەستووری عێراقەوە نەبوو.

ئەوەش خراوەتەڕوو، ئەو هەمواركردنانەی لەم خولەدا پەسەندكراون، گورزێكی ڕوونە لە دەستوور و بنەماكانی دادپەروەری عێراق، پەرلەمان لەبری ئەوەی دامەزراوەیەك بێت كە خەڵك بپارێزێت و كەرامەتیان بپارێزێت، بووەتە سەكۆیەك بۆ بەردەوامكردنی هەژموونی هاوپەیمانی دەسەڵاتدار بە ناوی هاوپەیمانی ئیدارەی دەوڵەت.

ئەوەش هاتووە، لەم چوارچێوەیەدا چاوەڕوانین دادگای فیدراڵی تانەدانەكە قبوڵ بكات و دان بە نادەستووری بوونی ئەم دانیشتنە بنێت و ڕێكارەكانی دەنگدانیان پووچەڵ بكاتەوە، كە تیایدا دیموكراسی تیرۆر كرا، دەستوور پێشێلكرا و بنەماكانی مافی مرۆڤ ڕوخێنران و كەرامەت و مافی ژنانی عێراق پێشێل كرا.

وتوشیانە، ئەم هێزە كاریگەرانە تەنیا خەمی دەستكەوتی سیاسی و هەڵبژاردنیان هەبوو لە دەركردنی ئەو یاسایانە، بەتەنیا دەیانویست دەنگ لەسەر یاسایەك بدەن، ئەم هەمواركردنانە هێرشكردنە سەر ڕۆحی دادپەروەری مەدەنی و پەیامێكی ڕوونن بۆ هەموو عێراقییەك، كە پاراستنی كۆمەڵگا و خێزان و مافەكانی ژنان و منداڵان چیتر لە پێشینەی كارەكانیدا نییە.

هاوكات، باس لەوەشكراوە، بەتەواوی ئەو شێوازە ڕەت بكەینەوە كە هەمواركردنی یاسای باری كەسایەتی ژمارە ١٨٨ی ساڵی ١٩٥٩ و ئەو یاسایانەی تر كە هاوپێچ بوون پێیەوە، واتە لێبوردنی گشتی و هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەكانی ئەنجومەنی فەرماندەیی شۆڕشگێڕی هەڵوەشاوە، ئێمە تێبینی ئەمانەی خوارەوە دەكەین:

یەكەم- سەرۆكایەتی پەرلەمان ماددەی ٣٧ی سێیەمی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی پێشێل كرد، كە تێیدا داوای جێبەجێكردنی بڕگەكانی كارنامەی كاری بە ڕێكوپێكی دەكات، هەروەها بڕەكان نەگوازرێنەوە بۆ بڕگەیەكی نوێ تا گفتوگۆی بڕگەی پێشوو بە تەواوی كۆتایی دێت.

دووەم- بەڵام ئەگەر نەتوانرێت بڕگەكە لەوێدا تەواو بكرێت، سەرۆك و هەردوو جێگرەكەی دەتوانن بە هاوبەشی بڕگەكە دوابخەن، بۆیە هیچ شتێك لە پەیڕەوی ناوخۆدا نییە كە ڕێگە بە تێكەڵكردنی سێ بڕگە بدات بۆ یەك گفتوگۆكردن لەسەری، دروست نییە پێكەوە دەنگ لەسەر چەند یاسایەك بدرێت، بەتایبەتی كە هیچ پەیوەندییەكی بابەتیی لە نێوان بڕگەكانیاندا نییە.

سێیەم- سەرۆكایەتی پەرلەمان ماددەی ١٣٤ی پەیڕەوی ناوخۆی پێشێل كرد، كە تێیدا هاتووە بۆچوون لەسەر هەر ماددەیەكی ڕەشنووسە یاساكان وەردەگیرێت، دواتر بۆچوونێك لەسەر ڕەشنووسەكە بە گشتی وەردەگیرێت دوای تەواوبوونی خوێندنەوەی ماددەكان دەنگدانی گشتی لەسەر دەدرێت،  ئەمەش ڕێكارێكە كە مەبەست لێی نیشاندانی قبوڵكردنی زۆرینەیە بۆ یاساكە.

چوارەم- كۆكردنەوەی سێ یاسا بە یەك دەنگدان ناكۆكە لەگەڵ ئازادی دەنگدانی پەرلەمانتاران، پەرلەمانتاران ناچار دەكات یاساكان قبوڵ بكات یان ڕەتبكاتەوە بەبێ ئەوەی هەڵبژاردەیەكی دیكەی بۆ بەجێبهێڵێت، ئەمەش لەگەڵ سەرەتاییترین ڕێساكانی دیموكراسی یان ئازادی دەربڕینی بۆچوون ناكۆكە.

پێنجەم- وا دیارە لیژنەی یاسایی پەرلەمان دەقی حكومەتی سەبارەت بە یاسای لێبوردنی گشتی نەخوێندووەتەوە، بەڵكو تەنیا پێشنیارەكانی لیژنەكەی خوێندووەتەوە و ئەمەش پێشێلكردنی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان.

شەشەم- ئەو گرتە ڤیدیۆییەی كە پەرلەمان پێشكەشی كردووە دەریدەخات، سەرۆكی پەرلەمان دەنگەكانی هەژمار نەكردووە، كە ژمارەیەكی زۆری پەرلەمان لە ناوهۆڵەكە نەبوون، هەندێكیان لە پڕۆسەی ناڕەزایەتی دەربڕین بوون، هیچ هەوڵێك نەبوو بۆ ئامادەكردنی دەنگدەران، ئەمەش وا دەكات دەنگەكە بە شێوەیەك تێكبچێت، كە ڕێگری بكات ژمارەی ئەو كەسانەی كە دەنگیان بە بەڵێ یان نەخێر داوە دەرنەكەوێت.

حەوتەم- بۆ كۆتایی هێنان بەم پێشێلكاریانە ئاماژە بە قسەكانی دادگای باڵای فیدراڵی دەكەین، كە لە یەكێك لە داواكانی هاتووە: (بە هیچ شێوەیەك ناتوانرێت ئیدارەی گەل بە نوێنەرایەتی پەرلەمان كورت بكرێتەوە بۆ كەسایەتی سەرۆكی پەرلەمان، كە پێشتر سوێندی دەستوری خواردووە كە پابەند بێت بە دووركەوتنەوە لە پێشێلكردنی یاسا و دەستوور).

لە كۆتایدا هاتووە، لە لایەكی دیكەوە پەیوەندیمان بە دەزگا نێودەوڵەتییەكانی پەیوەندیدار بە مافەكانی مرۆڤەوە كرد، لەوێدا بەڕێوەچوونی دانیشتنی ئەنجومەنەكەمان بۆیان باس كرد.