پەیمان ڤیان هامسەرۆکۊو پەژاکی ئاماژەش بە چارەسەری پشێویەکا کەرڎ و واتش: "پرسو گەلا ۋەرکۊتوو مېیامینی بە جەنگ چارەسەر نمەبۆ بەڵکم پەنەوازش بە سیستەمێوە دیموکراتیکی هەن." پەیمان ڤیانە ئەرەیاۋناش پېسە کوردی پەی گرڎ ئەگەرێوە ئامادێنمې.
پەیمان ڤیانە هامسەرۆکۊو پارتو ژیۋای ئازادی کوردەسانی (پەژاک) جە چەمپنەکۊتەیې تایبەتەنە چنی ڕۆژنیوزی هۊرسەنگنایش پەی پێشئامایەکا ۋەرکۊتوو مېیامینی کەرد.
چەمپنەکۊتەکەو پەیمان ڤیانې پی جۆرەنە:
"هۊرسەنگنایت پەی ئی جەنگەو ئیساتې جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە گوزەر مکەرۆ چێشا؟
جەنگو ئێران و ئیسرائیل-ئەمریکای ئینا قۆناغێوە تازەنە و بە جەنگو بەینو ئیسرائیلی و حەماسی دەسشپنەکەرڎ. ئا جەنگەیچە دیزاینکەردەیۆ ۋەرکۊتوو مېیامینیا و هەردووە لایەن هەوڵو دیزاینکەردەیۆ مڎا. پەی ئانەیچ عەیامێوەن هەوڵمڎا کە ئێران تەسلیمشا بۆ، سەرەتایچ بە تەوقە دەسشا پنەکەرڎ و دماتەریچ هەوڵشا دا گرڎو باڵەکا ئێرانی جە ناوچەکەنە بماڕا. پرۆسەکەیچ یاوا پانەی کە ئی قۊمیایې دماتەریش چنە گناوە.
پەیلوایما چامنەن کە ئی جەنگە قوڵتەربۆوە، چونکی چارەنوویسو ۋەرکۊتوو مېیامینی دیاریی مکەرۆ. چی جەنگەنە هێزە هەژموونگەراکۍ و دۊڵەت-نەتەوەکۍ هەنې جە لېوەتەرۆ هێزو گەلی هەن کە گەرەکشا سیستەمێوە ۋېڕاوەبەری بۆ. پۊکەی ئی جەنگەی کە ئیساتې جە ناوچەکەنە ملۊڕاوە پېسە جەنگەکا وەڵتەری نیا. لایەنە هەژموونگەراکې جە جبەرۆ نمەتاوا بە تەمامی سیاسەتو ۋێشا سەپنا، بەڵکم هێڵۊو یەرەمیچ هەنە کە مڎرامان و ئیرادەو گەلین. پۊکەی ئی جەنگە فاڕیای گۊرە شۊنەو ۋێشەرە مارۊ جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە.
وەڵتەر ئێران و ئیسرائیل جە ڕاو وەکیلەکاشاوە جەنگەکەی کەرێنې، بەڵام ئیساتې یاوان پانەی کە ۋیشا ڕاسەوخۆ جەنگ مکەرا، گرژییەکې بەینیشا چی یاوۍ پی ئاستە؟
جە ساڵۊو ٢٠١٠ بە دماوە جەنگ جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە جە ڕاو وەکیلو دۊڵەتاوە لوې ڕاوە. پەی نموونەی جەنگ جە ما بەینو ئا گرووپانە کە سەربە ئێرانی بێنې و ئا لایەنې جە جبەرۊ پەی ناوچەکەی وەشې کریێنې پېسە داعشی لوې ڕاوە. ئیتر پەی ئانەی گرڎ چێوې ئامانجگیر بۊ جەنگ یاوا بە قۆناغێوە تەری کە ئاڎیچ جەنگی ڕاسەوخۆو بەینو دۊڵەتا بې. ئینەیچ جە ئاکامو ئانەینە بې کە ئێران تەسلیمو پیلانەکاشا نەبې و یاوا پی ئاستیە و یەک ڕۆ و یەک مانگ و یەک ساڵ نییا، بەڵکم گرڎ فاڕیای یان پێشئامایې شۊنەو ۋێشەرە مارۊ. گرڎو دۊڵەتەکا ناوچەکەی بە ئیسرائیلیچۆ ئیتر پەنەوازشا پانەی بۍ کە جارێوەتەر ناوچەکەی دیزاین بکەراوە.
جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە دووۍ دۊڵەتې بنەڕەتیې هەنې ئاڎێچ تورکیا و ئێرانەنې، تورکیا بە ڕێبازێوەتەر هەوڵشدا ۋێش چی جەنگیە قوتار بکەرۊ، بەڵام ئێران بەمەڵامەتو ئانەی دەسبەردارو زهنییەتەکەیش نەبی و سەرو دیکتاتۆری ۋێش بەردەوام بۍ و ساڵانێوەن گەل جە دلېینەنە چنەش ناڕەزان و فاڕیایش جە دلېینەنە وەش نەکەرڎ و درێژەش بە سیاسەتو ئەشکەنجە و قەنارەی دا و گەرەکش بې بە هیلالی شیعی ۋێش پارېزنۆ بەڵام ئانەیچ دلېنە شی.
تەرسەو ڕژێمی ناڕەزایی گەلان جە دلېینەنە. هەڵمەتۊو ژەنی ژیۋای ئازادی هەڵمەتۊو گەلا بې و فاڕیایش مەتڵەب بې بەڵام ڕژێم حیچ هەنگامېوەش نەنیا. ڕژێم ۋەرو پاگیربیەیش سەرو زهنییەتو دیکتاتۆری، یەک نەتەوە و ئاینپەرەسی و پیاسالاری پاسشەکەرڎ کە لایەنەکې جبەری دەسوەردای بکەرا.
سەرەتا تەنیا جەنگو ئیسرائیل و ئێرانی بې بەڵام ئەمریکایچ بەشداربې، ئایە پەشتەو پەردەو ئا هرووژماوە چېش گوزەریۆ؟ ئایە پەی لاوازکەردەی سیستەمین یان شێونای ڕژێمی؟
جە سەرەتاو جەنگەکەینە بە ئیسرائیلی دەسش پنەکەرڎ بەڵام جەنگێوە گرڎینا، پەی نموونەی پەیمانی ئیبراهیمی ما بەینو ئێسرائیلی و وڵاتا عەرەبی ئاماڎەکاری بۍ پەی ئا جەنگەیە. ماڕای باڵەکاش جە وڵاتانە و هەڵوێسو وڵاتا ناوچەکەی و تەنانەت فرەو جەهانیچ پەی ئانەی بې کە ئێرانی تەنیا کەرا و حیچ دەوڵەتێوە نەبۆ کە ئێرانی پارېزنۆ. واتا پیلانێوە مېیاندەوڵەتییەنە کە جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە ملۆڕاوە، ئیسرائیلیچ بە جەنگو حەماسی دەسش پا جەنگەیە کەرڎ و ئا گورزەی جە شەوێنە ۋنەو ئېرانیش دا ئانەش بەروست کە مۆساد ساڵانێوە فرەن هەرمانە سەرو ئانەی مکەرۆ کە ئەندامەکاش بکیانۆنە دلې ئێرانی و دلې کاربەدەسا ئێرانینە ۋێش بەڕێکوستەی بکەرۆ.
چن ڕوۍ چێوەڵی گلېرۊبیەو وەزیرا جبەرو وڵاتا ئیسلامی جە ئاستو ناوچەکەینە لواڕاوە، ئایە بە دیزاینکەردەیۆ ناوچەکەی دەورو نوێنەرایەتی ئیسلامی جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە جە تورکیای هۊرگێریۆوە؟
هێزەکې جبەری نمەتاوا ڕاسەوخۆ دەسوەردای جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە بکەرا، بەڵکم ئەزموونشا جە ئەفغانستان و عێراقیچەنە هەن، پۊکەی یۆ جە هۊرچنیەکاشا ئانەنە کە جە ڕاو ئیسلامی سیاسییوە دەسوەردای بکەرا، پۊکەی جە ناوچەکەنە ئیسلامی سیاسیشا وەشکەرڎ و چېرو ئا نامێنە کۆمكوژیی و سیاسەتو تاونایۆ ڕاوەبەر مکەرا، دۊڵەت نەتەوەکې ناوچەکەیچشا وستې چېرو کاریگەریی ئیسلامی سیاسیۊ پەی نمونەی ئێران چېرو نامې شیعەینە خراپتەرین هەرمانە مکەرۆ و ڕا پەی گرڎ هەرمانە بێئەخلاقییەکا مکەرۆوە. هەرپاسە وڵاتا جبەری بە کەمامەو ئیسلامو ئیساتې سیاسەتو ۋێشا جە ناوچەکەنە ڕاوەبەر مکەرا، نموونە تالیبان جە ئەفغانستانەنە و ئا لایەنە ئیسلامییەی ئارۆ جە سووریانە دەسەڵاتدارا.
ۋەنایۆ پەژاکی پەی نەخشەی تازەو ۋەرکۊتوو مېیامینی چێشا؟
کێشەو گەلا ۋەرکۊتوو مېیامینی بە جەنگ چارەسەر نمەبۆ بەڵکم پەنەوازش بە سیستەمێوە دیموکراتیکی هەن، ناوچەکە شۊنەماو مرۆڤایەتی و خوڵقنای فەلسەفەی و دیموکراسییا، بە تایبەت جە دماو ٢٠٢٠ بیەن بە یاگۍ کوشتەی و پەنابەری و کۆمکوژی، دۊڵەت نەتەوەکې ناوچەکەی بە جەنگ و کۆمکوژی وەشې بیێنې و ئیساتێچ خەریکا هەر بە جەنگ و کۆمکوژی دلېنە مشا، ئیساتې کاتو فرە کەلتووری و فرەنەتەوەیی پېوەرە ژیۋایا پەی ئانەیچ کۆنفیدراڵیزمی دیموکراتیک چارەسەری سەرەکییا.
پەی ئانەی دمایی بە جەنگو پشێویەکا ۋەرکۊتوو مېیامینی بۍ ئانە پەنەوازش بە هێڵۊو یەرەمی هەن، پەنەوازش بە پېوەرەژیۋای گەلا هەن، بنەماو ئانەیچ ئازادی ژەنێن چونکی ئازادی ژەنې جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە متاوۆ ئازادی گەلایچ مسۆگەر بکەرۆ، پەنەوازا گەلا ناوچەکەی ۋێشا چارەسەری پەی گرفتەکاشا بیناوە نەک هێزە هەژموونوازەکې، گەلا جە دەورو خاڵە هامبەشەکا یۊترینینە گلېرۍ باوە، چونکی گرڎو مەرامو دۆڵەتە هەژموونوازەکا تاڵانکەردەی سەرچەمەکا سەرزەمینی و چێرزەمینو ۋەرکۊتوو مېیامینیا. ئەر گەلا بتاوا جە دەورو یۊیرە کوۍ باوە و پېوەرە بژیۋا ئانە متاوا ۋێشا ئیسفاڎە چا سەرچەما هۊرگێرا، پۊکەی ئێمە ماچمې کە ئیتر کاتو ئانەینە گەلې سەرمەشقایەتی بکەرا.
جە سەرهۊردای ژەنی ژیۋای ئازادینە دیما کە بە سەرمەشقایەتی ژەنا گەلا جوابو ۋێشا داوە، چی ئاژەو ۋەرکۊتوو کوردەسانی و ئێرانینە ژەنی متاوا چ دەورێوە گێڵنا؟
جە تەمامو ۋەرکۊتوو مېیامینینە هەمیشە قوربانی سەرەکی ژەنی و زاوڵێنې، وڵاتێوە ئەرەگیر مکریۆ ئانە ژەنی دووې جارې ئەرەگیرە مکریۆ، پۊکەی ئانەی کە متاوۆ جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە فاڕیای بکەرۆ ژەنینۍ، هەر ئاڎێچ متاوا بە ئەوەکۊشای ۋێشا گلېرگەی بارانە مېڎان، ئینەیچ جە سەرهۊردای ژەنی ژیۋای ئازادینە بەتەمامی دیاربې، ئا سەرهۊردایچە ڕێنیسانسێوە تازە بۍ جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە و دماتەر بە جەهانیچ بی، درووشمێوە یەرە وشەییە دلۍ وڵاتێوە دەسەڵات پیا سالاری پېسە ئێرانینە بەرزبیۆ، گرڎو بتە نەتەوەپەرسۍ، ئاینپەرەسې و ڕەگەزپەرەسییەکێش ماڕې و پا هێزەیە متاویۆ ۋەرکۊتوو مېیامینی ئازاڎ بۆ و سەرچەمەو شۆڕشین، هەرپاسە شۆڕش جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە بناغەو شۆڕشو بەشەکا تەرو کوردەسانیچا، پۊکەی شۆڕشو ژەنی ژیۋای ئازادیی متاوۆ فاڕیای جە ئێرانەنە وەش بکەرۆ. ئیساتې موینمۍ ژەنی دلې زینانینە بە نموونەو وریشە، زەینەب، پەخشانې سەرمەشقی مکەرا، سەرەڕاو ئانەی سزاو جە قەنارەدایشا سەرەرە سەپیان بەڵام جە باڵاتەرین ئاستەنە ئەوەکۊشای مکەرا، تەرسەو ڕژێمو ئێرانیچ هەر جە ژەنێن، دلې ئێرانینە دووې خاڵې لاوازې هەنې یۊشا ژەنیەنە و ئەوی تەرشا کوردا، واتە ئی دوو خاڵە متاوۆ ڕژێمی سەرەو چېر بکەرۆ، پۊکەی متاومې واچمۍ پرۆسەی تازە متاوۆ بۆ بە پرۆسەو ژەنی ژیۋای ئازادیی گرڎو گەلا ئێرانی ۋێشا بەڕێکوستەی بکەرا پەی ئانەی جارێوەتەر سەرمەشقایەتی ۋەرکۊتوو مېیامینی بکەرا.
چی ئاژەنە پەژاک هیچ عیلاقێوەش هەن چنی هێزە هەرێمی و مېیاندەوڵەتییەکا یاخود هەوڵدریان عیلاقە چنی پەژاکی بینیۆ و پەژاک چی پرۆسەنە یاگې گێرۆ؟
حەقەتینێوە هەن، جە گرڎو کوردەسانینە و بەتایبەتیچ جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە ئانەی کە هەرەکەتو فاڕیایش هەن کوردا، ئیساتۍ جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە تاکە هێز کە داراو ئەڵتەرناتیڤی و داراو هێزو ڕێکوستەی، پارېزنای، سیاسییا پەژاکا و ئامادەن سەرمەشقایەتی پەی گەلەکەیش بکەرۆ، گرڎ لێوەیچ درک پا حەقەتینیە مکەرۆ و موینۆش، ڕەنگە بەشێوێوە ڕاسەوخۆ نەبۆ بەڵام بەشێوې ناڕاسەوخۆ گەرەکشانە چنی هێزێوە پېسە پەژاکی ئەرەنیشتەی بکەرا کە متاوۆ سەرمەشقایەتی بکەرۆ، ئێمەیچ ئامادێنمۍ چنی گرڎ لایې ئەرەنیشتەی بکەرمې کە مەسڵەحەتو گەلینە ئەوەکۊشای بکەرۆ، بەڵام تا ئیساتې چی ئاژەنە داواکاریێوە پا جۊۊرە نەبیەن.
جە ئەگەرو تێکشیەی ئاژەو ۋەرکۊتوو کوردەسانینە گومان مکریۆ کە هەمان سیناریۆو ۋەرنیشتوو کوردەسانی واوەی بۆوە، بەتایبەت جە لایەنو ئا هێزاوە کە پېوەسێنۍ بە هێزە هەژموونوازەکاوە، ئایا پەژاک ئامادەکاریش کەرڎەن ئەر هەمان سیناریۆ واوەی بۊوە؟
بەڵێ هەمان سیناریۆ هەن، چونکی هێزە هەژموونوازەکې گەرەکشانە ئەڵتەرناتیڤێوە وەش بکەرا، چونکی پەژاک هێزێوە سەربەخۆن و پەشتی بە گەلی بینۆ، هێزێوەن خاوەنو فکر و فەلسەفە و دیدێوە تازەیا، پۊکەی پېسە چنی گەرەکشا بۍ جە ۋەرنیشتوو کوردەسانینە ئا هێزا دژو تەڤگەری ئازادی بەکاربارا و کورد نەبۆ بە یۆ، ئانە جە ۋەرکۊتوو کوردەسانیچەنە هەمان چێو مکەرا، بەتایبەت ئاژەو ۋەرکۊتوو کوردەسانی جیاوزتەرا و هێزو ئۆپۆزسیۆنیش فرەن و دەسوەردایې فرە هەن، بەتایبەت کەسانێوە هەنې کە گەرەکشا نیا یۊبیەی پارتە کوردییەکا وەش بۆ، یاخود گەرەکشانە مۆدێلو پانیشتوو کوردەسانی و پارتە سیاسییەکا واگەی کە ئیساتې موینمۍ چێشش شۊنەو ۋێشەر ئارڎەن باراش پەی ۋەرکۊتوو کوردەسانی، هەرپاسە بەتایبەت گەرەکشانە چا شار و ناوچانە کە چڼین گەلېش چنە مژیوا دژایەتی جە مابەینشانە وەش بکەرا، بەتایبەت جە بڕۍ ناوچێنە کە گەلاو کورد و تورکی ئازەری چنەش مژیوا جە لایەنو تورکیایۆ هەوڵ مڎریۆ دژایەتی وەش بکریۆ، چونکی تورکیا تەرسێوە فرێش هەنە کە کورد جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە بۆ بە خاوەنو ستاتیۆیێوە و پانتورکیزم جە ئێرانەنە وەڵې وزۆ.
هەرپاسە ئۆپۆزسیۆنێوە خاوەن ئاوەزیەتی کلاسیکی دەسەڵاتواز جە ئێرانەنە هەن، پۊکەی تەرسی هەنە، بەڵام ئێمە ئامادەیی تەمامما هەن و ئاستو هۆشیاری گەلی بەرزا و مزانۆ چ هێزێوە متاوۆ سەرمەشقایەتی بکەرۆ، پۊکەی پېسە واتم تەرسەو هێزەکا جبەری هەن کە گەرەکشانە دەسوەردای جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە بکەرا، بەڵام جە ۋەرا ۋەریچەنە هێزێوە خاوەن پۆتانسێل هەن، جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە گرڎ کەسۍ چەمش ئینا سەرو پەژاکیۊ، چونکی هەم فەلسەفە و ئایدۆلۆژی پەژاکی مزانا کە خزمەت بە چێشی مکەرۆ هەم تەڤگەری ئاپۆیی مشناسا و دەسکۊتەکېشا دیێنې، پۊکەی گەلو کوردی و گەلا تەرو ئێرانیچ چەمێشا فرەتەر ئینې سەرو ئەوەکۊشای و کۊششو پەژاکی و تەڤگەری ئاپۆییا، پۊکەی ئێمە چانەینە ئامادەکاریی تەمام مکەرمې کە گەلەکەما هەمیشە هۆشیار بۆ و بزانۆ چ هێزێوە داراو فەلسەفێوە ئازادییا و داراو فەلسەفەو ئازادی ژەنې، ژیۋگەی و نەتەوەی دیموکراتیکیا، ئا هێڵێچە پەژاک پەیڕەوش مکەرۆ.
تەنانەت بڕۍ هێزۍ هەنۍ گەرەکشانە چەتەگەریی جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە وەش بکەرا، پەنەوازا ئیتر گرڎ لایې هێڵۊو ۋێش بزانۆ، گەلو ۋەرکۊتوو کوردەسانی هێزێوە کلاسیک و نەتەوەپەرسش گەرەک نیا هێزێوەش گەرەک نیا کە گەلا پارچە بکەرۆ، گرڎو گەلو ۋەرکۊتوو کوردەسانی گەرەکشا بزانۆ کێ سەرمەشقایەتی مکەرۆ، ئیساتێچ پەنەوازا یەکڕیزی و یۆگێرتەیې جە ما بەینو لایەنە کوردییەکانە وەش بکریۆ پەی ئانەی ڕا چا مەترسییا گیریۆنە.
پەیوەندییەکې پەژاکی چنی پارتە ئۆپۆزسیۆنەکا تەرو ۋەرکۊتی چنینا و دەسوەڵێوستەیش کەردەن کە یەکڕیزیێوە وەش بۆ؟
پەژاک سەرەمڕە هەوڵو ئانەیش دان و بەتایبەت جە ساڵۊو ٢٠١٨، بەیاننامێوەما وەڵا کەرڎۆ، وەڵێوینای ئینەیما کەردەبۍ کە ڕووە مڎۆ و گەل چنی ۋێش بە ڕێکوستەی بکەرۆ، سەرو ئا بنەمایە دیدار و گلېرۊبیەی ئەنجامدریۍ، بەڵام هێزەکې تەرۍ بەپاو پەنەوازی ئاماڎۍ ئانەی نەبیۍ و داراو سەربەخۆی و قەرارو ۋێشا نەبێنې بڕۍ وەختۍ گەرەکشا بۍ کە ئا یەکڕیزییە وەش بۆ بەڵام جە پانیشتوو کوردەسانیوە دەسوەردای جە لایەنە سیاسییەکا تەری کەرێنۍ و هەوڵدێنۍ کە یەکڕیزیی وەش نەبۆ، ئیساتۍ پەنەوازما بە یەکڕیزی هەن کە جە بوارو ستراتیجی سیاسینە بۆ، هێزێوە پارېزنای هامبەشما بۆ کە جە خزمەتو گەلینە بۆ، ئێمە ئیساتێچ ئی پەنەوازیە موینمې و مشۊم یەکڕیزیێوە پارتە کوردییەکا ۋەرکۊتی وەش بۆ چونکی ڕا جە جە دەسوەردای و مەترسییەکا جبەری گێرمۍ، گەلو کوردیچ چنین ساڵېن داواو ئا یەکڕیزییە مکەرۆ، پەنەوازا جە یۆ نزیکبیەیۆ بۆ و کۆنگرێوە نەتەوەیی جە ئاستو ۋەرکۊتوو کەردەسانینە پێکبۍ، بڕۍ هەوڵۍ هەنۍ پەی ئانەی بەڵام سێرکەرۍ نیەنۍ بەڵکم پەنەوازا زیاتەرۍ با و یەکڕیزیێوە ستراتیجما بۆ نەک جە ئاستو تاکتیکینە چونکی ئانەیچ ستراتیجو ئێمەن پەی گەلو کوردی.
بڕۍ لایەنۍ ئەجۊشانە کە پەژاک ۋێش بە گۊرەتەر مزانۆ، ئایە پەژاک گەرەکشا ۋێش بە گۊرە بزانۆ یان گەلی بە سەرمەشق مزانۆ و هەمیشە گەرەکشا هێڵۊو یەرەمی هۊرچنۆ، قسۍ شمە چێشەنە سەرو ئا مژارەیە؟
پەژاک هیچ وەختۍ ۋێش بە باڵادەس نەزانان و حیچ ئامانجێوە چامنەیچش نیا، بەڵکم پارادیگماو پەژاکی هێڵۊو یەرەمینە کە ئاڎیچ هێڵۊو گەلینە، گەلیچ واتە ئازادی ژەنې، پارادیگماو پەژاکی پارادیگماو ئازادیی ژەنێ، ژیۋگە، نەتەوەی دیموکراتیک و سەرمەشقایەتی گەلین، هەر هێزێوەیچ خزمەت بە گەلی بکەرۆ ئانە پەژاک ئاماڎەو گفتوگۊی بیەن چنیش.
هۆشیاری گەلی ئینا ئاستێوە باڵانە و ئاڎ مزانۆ چێش هۊرچنۆ و پاڵپەشتی جە کێ مکەرۆ و گەل گرڎ چێوۍ موینۆ کە کێ جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە دیارا، ئێمە هیچ نیازێوە باڵادەسیما نییا، سەرەمڕەیچ پاگیریما سەرو یەکڕیزی و سەرمەشقایەتی گەلی کەردەن هېزەکېتەرۍ نامێنې کە یەکڕیزۍ بیمۍ، جە حەقەتینەنە کە موینا پەژاک دلې گەلینە یاگۍ باوەڕیەنە و پاڵپەشتیش ۋنە مکەرا ئانە بڕۍ هێزې هەنې کە پنەش قەڵسې با، یاخود ماچا ئێمە ٥٠ ساڵې وەڵې پەژاکینە ئەرەمەرزیێنمې، ٥٠ ساڵ لوا، تۆ ئیسە چێشەنی؟ پۊکەی ئانەی کە وچیۆ پەژاک ۋێش بە باڵادەس موینۆ ڕاس نییا و پەژاک تەنیا پەشتی ۋێش بە گەلی بینۆ و چێش مەسڵەحەتو گەلینە بۆ ئاماڎەن بکەرۊش، ئانەیچ کە نمۍ یەکڕیزې بیمې ئانە نمەتاوۆ بۆ بە ڕاگیر ۋەردەمو پەژاکینە و ئێمە جە کۊششو ۋێمانە جە ۋەرکۊتوو کوردەسانی بەردەوامێنمۍ.
ئایە پەژاک حیچ ئامادەکاریێش کەردەن پەی دەسوەردای چی ئاژەنە؟
پەژاک جە گرڎ ئاژێوەنە ۋێش ئاماڎە مکەرۆ چنی بتاوۆ گەلەکەو ۋێش پارېزنۆ، گەلو کوردی جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە دلې چنگەو میلتاریزەیینە مژیۋۆ و گرڎ ڕوۍ ڕووبەڕوو ئەشکەنجە و جە قەنارەدای بۆوە، ئێمەیچ هەمیشە کۊششما پەی گەلەکەیما بیەن، هەرپاسە چی ئاژەنە حەچ مەترسیێوە جە لایەنو ئێرانیوە بۆ یان جە لایەنو هێزەکا جبەریۆ وەش بۆ ئانە ئێمە ئاماڎینمۍ پەی پارێزگاری جە گەلەکەیما و پەنەوازا گرڎو گەلا ۋەرکۊتوو مېیامینی هێزو پارېزنای جەوهەری ۋێشا بۆ و گەلا ۋێشا پارێزنا، ئێمە عەیامێوەن هەوڵ مڎەیمې جە ڕاو گفتوگۆی سیاسیۆ گرفتەکۍ گەلی چارەسەرې با بەڵام ڕژێم حیچ فاڕیایێش نەکەرد، جە گرڎ ئاژێوەنە ئامادێنمۍ کە گەلەکەیما جە ۋەرکۊتوو کوردەسانینە پارېزنمۍ و ئەر گەل ئەرەپڕۆ و ئێمە چنیش نەبیمۍ ئانە چێوی چانە نیا، گەلەکەیچما پەنەوازا ئانەی عال بزانۆ و گرڎ ئامادەکاریێوەما هەن.
شمە دماو ڕووەدایەکا ١٣ـو حوزەیرانی ئەرەیاۋنێوە گرنگتا وەڵا کەرڎۆ و باسو ئانەیتا کەردەبۍ کە پەنەوازا فاڕیای جە ڕژێمەنە وەش بۆ و دیمکوراتیزەکەردەی وەڵې گنۆ، بەڵام کەسانێوە ماچا دیموکراتیزەکەردەی بە ئێمە چېش؟ تەنیا کورد و کوردەسانما مەتڵەبا، ئایە پەیوەندی جە ما بەینو دیموکراتیزەکەردەی و ئازادیی کورد و کوردەسانینە چېشا؟
پەیمان ڤیان: “ئێمە بەردەوام باوەڕیما بە ئێرانێوە دیموکراتیکی هەن، گەل تەنیا کورد نییا بەڵکم گەلو کورد، عەرەب، بەلووچ، مازەری، فارس، تورکی ئازەری هەنۍ یانی کەلتوورێوە فرە دۊڵەمەڼ هەن، ئا کەلتوورە نمەتاوۆ چېرو دەسەڵاتو شیعەگەرینە ۋێش ڕاوەبەر بکەرۆ، یەک نەتەوە و یەک ئاڵا جە ئێرانەنە تەنیا بۆ بە فاشیزمێوە کە سەرو گەلارە سەپیۊنە، پۊکەی ئێمە هەمیشە پاگیرێنمۍ جە دیموکراتیزەکەردەی، دیموکراتیکیچ متاوۆ ڕژێمی دلېنە نەبەرۆ بەڵکم بۆ بە چارەسەرێوە بنەڕەتی، پۊکەی کێشەو گەلا جە بواری یاساینە چارەسەربکریۆ بەڵام تا ئیساتې ڕژێم یەک هەنگامیچش نەنیان، هەمیشە پاگیریش جە دیکتاتۆریەتی کەرد ئینەیچ پاسشە کەرڎ کە ئی هرووژمې بکریا سەرو ئێرانی، ئێمە ئیسەیچ پاگیرێنمۍ سەرو ئانەی و تەنیا دیموکراتیزەکەردەی ئێرانی متاوۆ کێشەو گەلا چارەسەر بکەرۆ، ئیساتې ڕژێم وڕۊ یان نا ئانە ئێران هەر پەنەوازش بە دیموکراتیزەکەردەی هەن و کە گرڎو گەلا بتاوا پېوەرە بژیۋا.
ئێمە نکۆڵی جە کوردبیەیما نمەکەرمې و با گرڎ کەسێ بزانۆ ئێمە کوردێنمې، کوردبیەی حەقەتینێوەن کەس نمەتاوۆ چنەش بڕومۊ و پەنەوازا گرڎ دڎان بە کوردیرە بنیا، کورد پەی کەسی جەنگ نمەکەرۆ و نمەبۆ بە پارێزنەرو کەسی تەری، کورد ئیتر بیەن و پارێزگاری جە بیەو ۋێش مکەرۆ و ئازادبیەو ۋێش بەدەس مارۆ، ئیتر ئێمە قەناعەتما پاسەن کە ئازادیی کوردی ئازادیی گەلا تەریچ شۊنەو ۋێشەرە مارۆ، گەلا تەریچ ئا باوەڕییەشا هەن و پۊکەی باوشیشا پەی “ژەنی ژیۋای ئازادی” کەرڎۆ، ژەنی ژیۋای ئازادیی تەنیا پەی کوردی نەبۍ بەڵکم پێناسەو گرڎو گەلا ئێرانی کەرۍ، مافو گرڎو ژەنا و زاوڵا و گەلاش جە ۋێشەنە بەرجەسە کەرد، پۊکەی چەمې گرڎو گەلا جە ۋەرکۊتوو کوردەسانیا جە بواری فەلسەفی، ئایدیۆلۆژی و پارېزنایچ، ئێمەیچ باوەڕیی تەمامما پانەینە کە ۋەرکۊتوو کوردەسانی سەرمەشقایەتی تەمامو گەلا ئێرانی بکەرۆ و سیاسەت و سیستەمێوە دیموکراتیک بکەرۆ جە ئێرانەنە.
پەیوەندییەکې پەژاکی چنی بەشەکا تەرو کوردەسانی ئینا چ ئاستێوەنە؟
پەژاک هەمیشە سەرو بنەماو ڕۆحییەتو نەتەوەیی پەیوەندیش چنی بەشەکا تەرو کوردەسانی عال بیەن، پەیلوایما چامنەن کە ئا مۆدێلەی جە بەشەکا تەرو کوردەسانینە وەش بیەن متاوۆ بۆ بە ئیلهامێوە پەی ۋەرکۊتوو کوردەسانیچ، چونکې ۋەرکۊت پەی مڎرامانەکا ۋەرنیشتی هەمیشە سەرو پەیاوە بۍ، ئیساتې کاتو ئانەین بەشەکې تەرې خاوەنداریی جە ۋەرکۊتوو کوردەسانی بکەرا، گەلو ۋەرکۊتیچ گەرەکشا جە لایەنو بەشەکا تەریوە خاوەنداریش ۋنە بکریۆ، پا پەشتیوانیەیچە کە ۋەرکۊت جە بەشەکا تەریش هۊرگێرۆ، متاوۆ ۋەرکۊتوو کوردەسانی بکەرۊ سەرمەشق پەی گرڎو ئێرانی، چونکی بە تەڤگەری ئاپۆیی ۋەرکۊتوو کوردەسانی زیڼە بیۆ و ئاوەزیەتو نەتەوەپەرسیش پۊڕنا و ئیساتې تەڤگەری ئاپۆیی ئەڵتەرناتیڤش پنەن پەی ۋەرکۊتوو مېیامینی.
جە ئەگەرو دەسوەرداینە جە ۋەرکۊتوو کوردەسانی، پەژاک داواو هامکاریی جە کێ مکەرۆ؟
پەژاک داوا جە هێزە دیموکراتیوازەکا، ئازادییوازەکا و ئا هێزا مکەرۆ کە بەردەوام جەنگشا پەی بەرژەوەندییەکا گەلی کەردەن جە ئاستی نەتەوەیی یان مېیاننەتەوەیینە، گەل سەرهۊردای بکەرۆ و ناڕازیی بۆ ئانە پەنەوازا گرڎو ئا هێزا پاڵپەشتی جە گەلی بکەرا، پۊکەی ئێمە جە هەر ئەگەرێوەنە ئامادێنمۍ داوا جە هێزە دیموکراتیکەکا بکەرمۍ، پەنەوازا ئیتر گرڎ لایەنێوە هەڵوێسو ۋێشا دیاری بکەرا کە ئینې چنی کۍ، چونکی وەڵتەر حەرچڼە بە قسې باسو پەشتیوانیشا جە گەلی کەردەبۆ بەڵام پا جۊرە نەبیێنې و چنی ڕژێمی بیێنې، گەرەکشا بیەن ڕژێمێوە بە گوێرەو ۋێشا وەش بکەرا، ئامانجو ئاڎیشا ئازادیی گەلا نەبیەن، بەتایبەت چی پرۆسەنە فرە لایەنې و کەسایەتی دیموکراتیوازې جە ئاستو نەتەوەیی و مېیاننەتەوەیینە سەرش ۋنە مڎا و بەرەو ئێمە هەمیشە واڵان پەی پەشتیوانیکەردەی جە گەلی.
گەلاو ئێرانی پەنەوازشا بە ڕزگارکەرێوەن، ئایە کێ متاوۆ بۆ بە ڕزگارکەر چی ئاژەنە؟
پەیمان ڤیانە: “ڕزگارکەرو گەلو ئێرانی، گەل ۋێشا، ئەر ئەڵتەرناتیڤێوە وەش نەکەرۆ ئانە هیچ کەسێ نمەتاوۆ بۆ بە ڕزگارکەر، جە شۆڕشو ژونی ژیۋای ئازادیچەنە ئانەما دی، پۊکەی پەنەوازا جە گرڎ ئەگەرێوەنە گەلاو ئێرانی یەکڕیزې با و پاڵپەشتی جە یۊی بکەرا، گەلو کوردی ئەرەپڕۆ ئانە پەنەوازا گەلو بەلووچی و گەلا تەریچ ئەرەپڕا و کەس چەمەڕاو کەسی نەبۆ، پۊکەی پەنەوازا گەل ئانەی بزانۆ کە ئەرەپڕۆ ئانە گرڎو گەلا جەهانی ئینێش چنی و پاڵپەشتیش مکەرا، چی هرووژمانە ڕژێم لاواز بۆ و پەنەوازا گەل ئانەی بوینۆ، چونکی هەنگامەش بەرەو گەلی نەنیێنە و ئا ئەتۆمەی کە باسش مکەرۆ بەرهەمو گەلین، گەلاو ئێرانیچ ڕاسا پەشتیوانی جە هێزەکا جبەری نەکەرۆ جە هەمان کاتیچەنە ڕژێمو ئیساتێچ قبوڵ نمەکەرۆ، پۊکەی جە لاوازبیەو ڕژێمینە پەنەوازا گەل ۋێش عال بە ڕێکوستەی بکەرۆ.
باس چانەی مەکریۆ کە ئایێربەسۍ جە ما بەینو پەژاکی و ڕژێمینە هەن، جە ئەگەرو ئامای ئاراو فاڕیایۍ جە لایەنو گەلیوە، ئایە پەژاک ئامادەن ئا ئایێربەسەیە بماڕۆ؟
بەڵێ جە حەقەتینەنە ئایێربەسې هەن، بەڵام ڕژێم فرەو وەختی ماڕانش، بە زینانیکەردەی هەڤاڵاما، بە سەپنای سزاو جە قەنارەدای و چڼین جارۍ دەیان هەڤاڵېما جە لایەنو ڕژێمیوە هرووژمشا کریان سەر، چی پرۆسەنە گرڎو گەلاو ئێرانی چەمشا ئینا سەرو پەژاکیۆ و چەمەڕێنې بزانا پەژاک هەڵوێسش چێشا و ئەڵتەرناتیڤش چېشا، پەژاک جە کاتێنە دەسوەردای مکەرۆ کە بزانۊ گەلیچ ئەڵتەرناتیڤێوەش هەن، کەی ئاماڎەکاری و داواکاری گەلی وەش بۆ، ئانە پەژاک ئینا چنی داواکاریی گەلەکەیش، سەرەمڕەیچ چنی گەلی بیێنمۍ و بیمې.
پەیام و بانگەوازو پەژاکی پەی یەکڕیزی و یۊگێرتەیی دلۍ یانەو کوردی چێشا بەتایبەت چی ئاژەنە؟
جیاوازی ئایدۆلۆژی و پارادیگماما حەرچی بۆ بەڵام پەنەوازا هەر تاکێوە ئەر یانەنە بۆ یان گەڕەکە یان هەر شۊنێنە پەنەوازا ۋێش بەڕێکوستە بکەرۊ، ئانەیچ بە یۊگێرتەیی وەش بۆ، یۊگێرتەی سەرو خاڵێوە هامبەشی کە خزمەت بە گەلا بکەرۆ.
ئیساتۍ ئاژێوە هەستیار و تاریخیا و متاوۆ چارەنوویسو گەلەکەیما دیاری بکەرۆ، هەر گەلێوە چی کاتەنە ۋێش بە ڕێکوستەی نەکەرۆ ئانە ئا گەلە ئی قۆناغې گومە مکەرۆ، جارێوەتەر ئەر هێزە هەژموونوازەکې یان ڕژێم بەهێز بۆوە ئانە گەلا سەرکوت مکەراوە، پۊکەی ئێمە بانگەوازییما ئانەنە کە گەل جە گرڎ شۊنێنە ۋێش بە ڕێکوستەی بکەرۊ و ۋێش پارېزنۆ.
گەل بە کۆمیتەو تەندروسی، سیاسی و پارېزنای بزانۊ چنی ڕێکوستەی ۋێش مکەرۆ ئینەیچ پەنەوازش بە ئەوەکۊشای بەردەوامی هەن، جەنگ کاتێ دەسپنەمکەرۆ کە گەل سیستەمو ۋێش ئەرەمەرزنۆ و ۋێش ڕاوەبەر بکەرۆ، پەی ئانەیچ پەنەوازا گرڎ زەمینێوەش پەی ئاماڎە بکەرۆ."
