جڤاك

دوایین ھەواڵ

• هۆکارەکانی بڵاوبوونەوەی ماددەی هۆشبەر لە هەرێمی کوردستان 

  گەرچى مادەى هۆشبەر و بەکارهێنان و بازرگانی پێوەکردنى لە کۆمەلگەى کوریدا شتێکى نامۆبووە، بەڵام بەپێى ئامارەکان لەم ساڵانەى دوایدا لە هەرێمى کوردستان لە هەڵکشانێکى خێرادایە.
• بەکارهێنانی ماددەی هۆشبەر لە عێراق و هەرێم ڕووی لە هەڵکشانە 

  تادێت ئامارەکانی بازارگانی کردن و بەکارهێنانی ماددە هۆشبەرەکان لە عێراق و هەرێمی کوردستان بەرزتر دەبێتەوە و ئەمەش وەک هەوڵێک بۆ لاوازکردنی ئیرادەی تاکەکانی کۆمەڵگا و بەتایبەتی گەنجان دادەنرێت.
• ئاگرکەوتنەوە لە دارستانەکانی زاگرۆس بەردەوامە 

  لە رۆژی دووشەممەی هەفتەی رابردووەوە تائێستا ئاگرکەوتنەوە لە هەندێک دارستانی رۆژهەڵاتی کوردستان بەردەوامە، بەهۆی بێدەربەستی لایەنە حکومیەکان بەرامبەر بەو ئاگرکەوتنەوانە، ژینگەپارێزان لەهەوڵی کۆنترۆڵکردنیاندان.
• " لە دژی داگیرکاری و تاڵانکردن، پێویستی بە تێکۆشانێکی ئیکۆلۆژیکی هەیە" 

  جەمیل ئاکسۆ لە ئیکۆلۆژی پۆلن ڕایگەیاند کە شەڕ دژی داگیرکارییدا دەبێ، شەڕێکی ئیکۆلۆژیکی بکرێت و ئاماژەی بە ئەرک و بەرپرسیارێتیەکان لە پێناو پاراستنی سروشت و سەرچاوەکان کردەوە.
• لە شاری سلێمانی تیمی گۆیژە بپارێزە دیبەیتێکیان ئەنجامدا  

  بە مەبەستی ڕێگری لە لەناوبردن و دەستکاریکردنی سروشتی گۆیژە، تیمی گۆیژە بپارێزە لە شاری سلێمانی دیبەیتێکیان ئەنجامدا .
• عێراق پلانێک بۆ رووبەڕووبوونەوەی کاریگەرییەکانی گۆڕانکاری کەشوهەوا جێبەجێ دەکات 

  بەڕێوبەری گشتی بەشی تەكنیكی وەزارەتی ژینگەی عێراق ڕایگەیاند، وڵاتەکە زۆرترین كاریگەریی گۆڕانكاری كەشوهەوای لەسەرە و وەزارەتەکەیان پلانێكی دوولایەنەی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی گۆڕانی كەشوهەوا داڕشتووە.
• لە دهێ جەردەوانەکان دارستان تاڵان دەکەن 

  لە ناوچەی دهێی سێرت، دەوڵەتی تورک بە دەستی جەردەوانەکان دارستانی هەرێمی هەرەکۆل تاڵان دەکات.
• لە شەنگال هەنجیر یەک لە سەرچاوەکانی بژێوییە 

  کاتێک باس لە هەنجیر دەکرێت، یەکەم شت هەنجیری زێدی خدر بەبیر مرۆڤ دێتەوە. مام خێرۆ کە ٥٣ ساڵە جوتیارە، دەڵێت: هەنجیری بەناوبانگی شەنگال دوای رەنج و ماندووبوونی زۆر لە بازاڕەکانی شەنگال و موسڵ دەفرۆشرێن.
• ژینگەی عێراق و سوریا بەرەو کوێ؟ 

  دروست کردنی بەنداو لە لایەن دەوڵەتی تورکیا، ترسناکترین جەنگە دژی ژینگەی مرۆڤایەتی و بەرامبەر بە گەلی عێراق و سوریا، لەلایەکی تر دەوڵەتی ئێران بەدروست کردنی چەند بەنداوێک ژیانی ملیۆنان مرۆڤی خستۆتە مەترسیەوە.
• کێشەی ئاو لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست 

  ئەگەر لە ئێستاوە رێوشوێن نەگیرێتەبەر، کێشەی ئاو لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەتوانێت ببێتە مایەی شەڕ و کۆچبەربوونی زۆر.
• هادی حەمە کەریم: کەمی کەرەستەی کشتوکاڵی و تەکنەلۆژی، وایدەکرد جەستەیەکی تەندروستمان هەبێت 

  هادی حەمە کەریم، جوتیارێکی گوندی گەچێنەیە و سەبارەت بە زیادبوونی کەرەسەتەی کشتوکاڵ و بەکارهێنانی تەکنەلۆژییا وتی: "کەمی کەرەستەی کشتوکاڵی لە جاراندا، وایدەکرد ئێمە جەستەیەکی تەندروستمان هەبێت."
• 'گوندی گەچێنە یەکێکە لەو ناوچانەی هێشتا پیس نەبووە و پێویستە بیپارێزین' 

  بەشێک لە سەردانیکارانی گوندی گەچێنە پێیانوایە، ئەو ناوچەیە هێشتا بە سروشتی خۆی ماوەتەوە و وتیشییان: "پێویستە سەردانیکاران پاک و خاوێنی ژینگەی گوندەکە بپارێزن"
• کانتۆنی جزیرە بەرگی بەهاری پۆشیوە 

  لە هەرێمی جزیرە بەهۆی دابارینی رێژەیەکی بەڕجاوی باران، بەهارێکی جوان و ناوازە سیمای ناوچەکەی رازاندووەتەوە.
• کالچک: ئاکەپە دوژمنی جوگرافیای کوردستانە 

  سەرۆکی وان چەڤ-دەر عەلی کالچک ئاماژەی بەوەدا ئاکەپە سەرچاوەی چەندین لە قەیرانەکانی سروشتە و وتی: "وێڕای نکۆڵیکردن لە ناسنامەی کوردان هەروەها دوژمنی جوگرافیا و سروشتی کوردانە."
• کۆماو بەبۆنەی جەژنەوە پیرۆزبایی لەگەلی کورد کرد 

  کۆماو جەژنی رەمەزانی لەگەلی کورد پیرۆز کرد و هیوای خواست جەژنی ئەمساڵ ببێتە مایەی پێکەوە ژیانی دیموکراتیک، ئازاد و ئاشتیانە.
• جۆش و خرۆشی جەژن لە باکور و رۆژهەڵاتی سوریا 

  لەگەڵ نزیکبوونەوەی جەژنی رەمەزان جموجۆڵ و قەرەباڵغی بازاڕەکان زیادیان کردووە، منداڵان دڵخۆشن و جۆش و خرۆشی جەژن بازاڕی تەنیوەتەوە.
• کۆدار: لە ٤ی نیساندا بیرکردنەوە لە رزگاری ژینگە بەشێکە لە ئەرکەکان 

  کۆمیتەی ئیکۆلۆژیی کۆدار باس لەوەدەکات ژینگەی ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان لە لێواری لەناوچووندایە و باس لەوەشدەکات، لە ساڵڕۆژی لەدایکبوونی رێبەری گەلی عەبدوڵا ئۆجالان، بیرکردنەوە لە رزگاری ژینگە بەشکە لە ئەرکەکان.
• 'دەبێت ٤ی نیسان ببێتە پاڵنەری فراوانکردنی تێکۆشانی ئیکۆلۆژیک' 

  کۆمیتەی ئیکۆلۆژی کەجەکە رایگەیاند، کە ٤ی نیسان رۆژی لەدایکبوونی رێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان، دەبێت ببێتە پاڵنەری فراوانکردنی تێکۆشانی ئیکۆلۆژیک.
• راپۆرتی پسپۆڕان: بە ئەنقەست تاوان بەرامبەر ژینگە کراوە، مەترسی پیسبوونی فورات بە ماددەی کیمیایی هەیە 

  لە راپۆرتی پسپۆڕان لەبارەی کانە زێڕی ئیلیچی ئەرزیگاندا هاتووە، کە بە ئەنقەست تاوان لە دژی ژینگە ئەنجامدراوە و مەترسی پیسکردنی چەمی فورات بە ماددەی کیمیایی لە ئارادایە.
• دەردانی گازی گەرمخانەیی لە ساڵی ٢٠٢٣ دا ژمارەی پێوانەیی تۆمارکرد 

  ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆمی لە نوێترین راپۆرتیدا ئاماژەی بەوەکردووە کە ساڵی رابردوو دەردانی گازی گەرمخانەیی ژمارەی پێوانەیی تۆمار کردووە.
• تۆڵەکە ئەو خواردنە کوردەواریەی چەندین سوودی تەندروستی هەیە 

  تۆڵەکە گیایەکی بەهارییە، لە ڕابردوودا و تا ئێستاش زۆر کات وەک چارەسەری و دەرمان بەکاردێت، لە کلتوری کوردەواریشدا بووەتە جۆرێک لە خواردنە بەهارییە کلتورییەکان.
• "دەوڵەتی تورک ژینگەی کوردستان جینۆساید دەکات" 

  دەووڵتی تورکی داگیرکەر ماوەی چەندین ساڵ بە هەموو جۆرە چەکێکی قەدەغەکراو باشوور و رۆژئاوای کوردستان بۆردومان دەکات و زیانێکی زۆریشی بە ژینگە گەیاندووە و چالاکوانێکیش ئەو هێرشانە بە جینۆسایدی ژینگە ناودەبات و داوا دەکات بە یاسا رێگری لە دەوڵەتی تورک بکرێت.
• کاریگەری کارەساتی لجک بۆ چەندین ساڵ بەردەوامی دەبێت 

  ژینگە پارێز توبا قارەمان ئاماژەی بەوەدا؛ قڕکردنی ئیکۆلۆژی لە لجک بەشێوەیەکی بەرفراوان بڵابووەتەوە و وتی: "سیانید و ماددەی قورسی ژەهراوی تێکەڵ بە ڕوباری فورات بوە، کاریگەری ئەم کارەساتە بەلایەنی کەمەوە بۆ ماوەی ١٠٠ساڵ بەردەوام دەبێت."
• نەمامگەیەک لە ڕەقە 

  نەمامگەی ئەلئەمەل لە ناوچەی ڕەقە بە هەزاران جۆری نەمام لە خو دەگرێت، گەورەترین نەمامگەی ڕەقەیە. ١٠ کەسی پسپۆڕ بۆ ئەوەی سروشتی ناوچەکە زیندوو بکەنەوە لەوێ ئێش دەکەن.
• هاوسەنگی لە ئەمازۆن گۆڕاوە: وشکەساڵی و کاریگەرییەکانی لەسەر ژینگە و کۆمەڵگا داناوە 

  وشکەساڵی کە لە دارستانەکانی ئەمازۆن تەشەنەی کردووە، پرسیاری گرنگی لەبارەی داهاتووی ئیکۆسیستەمەوە دروستکردووە.