جیهان

دوایین ھەواڵ

• تیرۆریزمی راستڕەوی رادیکاڵ بووەتە مەترسییەکى گەورە بۆ ئەڵمانیا 

  بەپێى راپۆرتی دەزگاى هەواڵگریی ناخۆی ئەڵمانیا، راستڕەوی رادیکاڵ گەورەترین هەڕەشەیە بۆ سەر دیموکراسی. راستڕەوی رادیکاڵ بە "دوژمنی ناخۆیی" ناوی دەهێنرێت. یەک لەسەر سێیان بۆ کاری توندوتیژانەش ئامادەن.
• ٦٠٠ لێکۆڵینەوە لەبارەی ڤایرۆسی کۆرۆنا ئەنجامدراون 

  لە مانگی کانونی دووەمەوە ڤایرۆسی کۆرۆنا ناسراو بە Covîd-19 دەرکەوتووە و تا ئێستا ٦٠٠ لێکۆلینەوە لەبارەیەوە ئەنجامدراون. باسی ئەوە دەکرێت، ١٢ مانگ بۆ ١٨ مانگی پێدەچێت تا دەرمانی دژی کۆرۆنا ئامادە بکرێت.
• سوپای ئەمریکا لە ئەفغانستان دەستی بە کشانەوە کرد 

  سوپای ئەمریکا لە ئەفغانستان دوای رێککەوتن لەگەڵ بزووتنەوەی تالیبان دا دەستی بە کشانەوە کرد.
• ٢ کۆنگرێسمان پێش ئەوەى بەهۆی ڤایرۆسی کۆرۆناوە بخرێنە قەرەنتینە لەگەڵ ترامپ دا بوون! 

  ٢ ئەندامی کۆنگرێسی ئەمریکا بەهۆی ڤایرۆسی کۆرۆناوە لە قەرەنتینەدان. ئەو ٢ کۆنگرێسمانە پێش ئەوەى بخرێنە قەرەنیتەوە لەگەڵ ترامپ سەرۆکی ئەمریکادا بوو بوون.
• وەزیری رۆشنبیری و ٥ پەرلەمانتاری فەرەنسی تووشی کۆرۆنا بوون 

  وەزیری رۆشنبیریی فەرەنسا و ٥ پەرلەمانتاری ئەو وڵاتە و ٢ کارمەندی پەرلەمانى فەرەنسا تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون.
• لە فەرەنسا خۆپیشاندانی جەماوەری و قەرەباڵغ قەدەغە کرا 

  لە فەرەنسا بە هۆی ڤایرۆسی کۆرۆناوە خۆپیشاندانێک کە ژمارەى بەشداربوانی لە هەزار کەس زیاتر بێت قەدەغە کرا.
• لە جیهاندا ١١٠ هەزار کەس تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون 

  ڤایرۆسی کۆرۆنا کە مانگی کانونی دووەم لە چین دەرکەوت لە ٩٢ وڵات و هەرێم بڵاوبووەتەوە و تا ئێستا ١١٠ هەزار کەس تووشی ڤایرۆسەکە بوون. هەروەها سێ هەزار و ٥٠٠ کەسیش بە ڤایرۆسەکە گیانیان لەدەستداوە.
• گۆڤاری ناشناڵ ساینس ریڤیو: ڤایرۆسی کۆرۆنا بە ١٥٠ شێوە خۆی دەگۆڕێت 

  بەپێى گۆڤاری ناشناڵ ساینس ریڤیو، ڤایرۆسی کۆرۆنای نوێ ناسراو بە (Covid-19) لەو کاتەوە لە چین سەریهەڵداوە تاوەکو ئێستا بە ١٥٠ شێوە و جۆر خۆی گۆڕیوە و گەڕاوەتەوە سەر ٢ شێوەى بنەڕەتیى ئێڵ و ئێس (L  -  S).
• فەڕەنسا: هەڕەشەکانی تورکیا قبوڵناکرێن 

  ژین – یوڤیس لی دراین وەزیری دەرەوەی فەڕەنسا هەڵوێستی لەدژی هەڕەشەکانی تورکیا لە ڕێگەی پەنابەرانەوە پیشاندا و وتی، "هەڕەشەکانی تورکیا مایەی قبوڵکردن نین."
• بە هۆی گەردەلوولی گەورە لە ئەمریکا زیاتر لە ٢٢ کەس گیانیان لەدەست 

  بە هۆی گەردەلوولی گەورە لە تەننەسی ڕۆژهەڵاتی ئەمریکا زیاتر لە ٢٢ کەس گیانیان لەدەستدا. پێشتر راگەیەنرا ژمارەی قوڕبانیان ١٩ کەسە. مەترسی هەیە ژمارەی قوڕبانیان ڕوو لەزیادبوون بکات.
• ئەردۆغان هەڕەشەى "سەربڕین"ی لە سوریا کرد 

  ئەردۆغان بۆ ئیدلب داواى ئاگربەست لە پوتین دەکات و پێش سەردانەکەى بۆ رووسیا هەڕەشەى "سەربڕین"ی لە سوریا کرد، کە شێوازێکى داعشەکانە و هەزاران کەسیان بە بەرچاوی جیهانیانەوە سەر بڕی.
• رووسیا: ئێمە ناتوانین ئاسایشی فڕۆکە جەنگییەکانى تورکیا لە سوریا دابین بکەین 

  وەزارەتى بەرگریی رووسیا رایگەیاند، دواى ئەوەى رژێمى شام ئاسمانى ئیدلبی داخست، ئیتر رووسیا ناتوانێت فڕۆکە جەنگییەکانى تورکیا لە ئاسمانى ئەو ناوچەیەدا بپارێزێت و ئاسایشیان مسۆگەر بکات.
• مردن و توشبوون بە کۆرۆنا کەمیکردووە 

  بەپێی نوێترین ئاماری ٢٤ کاتژمێری ڕابردوو، ٥٢ حاڵەتی گیانلەدەستدان بە ڤایرۆسی کۆرۆنا لە چین تۆمارکراوە و ٤٠٦ کەسیش دووچاری ڤایرۆسەکە بوون، ئەوەش نیوەی کەمتری ئەو ڕێژەیەیە کە ماوەی سێ هەفتەیە لەو وڵاتە تۆمارکراوە.
• ئەگەر هەیە دەرمانی دابەزاندنی تا لەدژی ڤیایرۆسی کۆرۆنا بەکاربهێنرێت 

  'چلۆرۆقین' کە دەرمانی دابەزاندنی تایە، ئەگەری هەیە بۆ چارەسەری ڤایرۆسی کۆرۆنا بەکاربهێنرێت.
• لە بۆرکینافاسۆی بە هۆی هێرشی چەتەکانەوە بە سەدان هەزار کەس کۆچیان کرد 

  لە بۆرکینافاسۆی بە هۆی هێرشی چەتە ئیسلامیە توندڕەوەکانەوە، دەوترێت لە ماوەی ساڵێکدا ٧٧٠ هەزار کەس ماڵ و حاڵیان بەجێهێشتووە و ئاوارە بوون.
• نەژادپەرەستی لەمساڵانەى دوایدا لە ئەڵمانیا زۆر زیادیکردووە 

  ئەڵمانیا جارێکیتر بە هۆی هێرشی نەژادپەرەستییەوە کەتەوە رۆژەڤ. لە شاری هاناو لە هێرشێکى نەژادپەرەستیدا ٩ کەس کوژران، کە کوردیش لە ناو کوژراوەکانجدایە. ئەو هێرشە نەژادپەرەستییانەى لە ساڵانى ١٩٩٠ روویاندەدا، لەمساڵانەى دوایدا زۆر زیادیانکردووە.
• رێکخراوی تەندروستیى جیهانی: پێشکەوتن لە بەرەنگاربوونەوەى ڤایرۆسی کۆرۆنادا هەیە 

  رێکخراوى تەندروستیى جیهانی (WHO) لە کۆنفرانسێکى رۆژنامەوانیدا لە قاهیرەی پایتەختی میسر رایگەیاند، لە ئیدارەدان و بەرەنگاربوونەوەى ڤایرۆسی کۆرۆنا لە چین "پێشکەوتنى گەورە" لە ئارادایە.
• ٣ وڵاتى ئەنجوومەنى ئاسایش داوایان لە سوریا کرد ئۆپراسیۆنەکانى لە ئیدلب رابگرێت 

  دواى ئەوەى ئەردۆغان هەڕەشەى هێرش و داگیرکەرییى بۆ سەر ئیدلب کرد، ئەمریکا و بەریتانیا و ئەڵمانیا لە ئەنجوومەنى ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکانەوە داوایان لە سوریا کرد ئۆپراسیۆنى ئیدلب رابگرێت.
• ژمارەی قوڕبانیانی ڤایڕۆسی کۆرۆنا ڕۆژ بە ڕۆژ زیاتر دەبێت 

  لە چین هەرچەندە ژمارەی تووشبووان بە ڤایڕۆسی  کۆرۆنا کەم دەبێتەوە، بەڵام ڕێگا لە مردن نەگیراوە. لە دوێنێوە ٩٨ کەس بە هۆی ڤایڕۆسەکەوە گیانیان لەدەستداوە. بە پێی ئامارە فەرمیەکان ١٨٦٨ کەس تا ئێستا گیانیان لەدەستداوە.
• زیاتر لە ١٧٠٠ کەس بە ڤایرۆسی کۆرۆنا گیانیان لەدەستداوە 

  ڤایرۆسی کۆرۆنا کە لە مانگی کانونی دووەم لە چین سەریهەڵدا، تا ئێستا بووەتە هۆی گیانلەدەستدانی زیاتر لە ١٧٠٠ کەس.
• لە هەتیوخانەیەکی هایتی ئاگرکەوتەوە و ١٥ منداڵ گیانیان لەدەستدا 

  لە هەتیوخانەیەکی هایتی کە منداڵان لە دۆخێکی سەختدا دەژین، ئاگر کەوتەوە. لە ئاکامدا ١٥ منداڵ گیانیان لەدەستدا.
• ڤایڕۆسی کۆرۆنا گەیشتە میسڕ 

  بەرپرسانی میسڕ ڕایانگەیاند، لە وڵاتەکەیان یەکەم ڤایڕۆسی کۆرۆنا (Covîd-19) تۆمار کراوە.
• بۆ یەکەمجار لە جەمسەری باشوور پلەی گەرما گەیشتە ٢٠ پلەی سەدی 

  لە مێژوودا بۆ یەکەمجار لە جەمسەری باشوور پلەی گەرما گەیشتە ٢٠ پلەی سەدی.
• ژمارەی دانیشتووانی میسر ١٠٠ ملیۆنی تێپەڕاند و ڕێژەی هەژاریش لە بەرزبوونەوەدایە 

  ژمارەی دانیشتووانی میسر ١٠٠ ملیۆنی تێپەڕاند. بەشێکی زۆری دانیشتووانی وڵات لە گۆڕەپانێکی بچووکدا دەژین.
• یونان بە دروستکردنی کامپی نوێ گەڕانەوەى پەنابەران خێراتر دەکات 

  لە یونان قەیرانى پەنابەران رووی لە زیادبوون کردووە و حکومەت بۆ ئەوەى لە ژمارەیەکى زۆر لە دوورگەکاندا کامپی نوێ بۆ پەنابەران دروست بکات دەستی بە جموجوڵ کردووە.